پیاوێک.. لە ئاونگ

توانا ئەمین
 

دلاوەر قەرەداغى هاوڕێى من نییە، بەڵام هەندێک لەشیعرەکانى وەکو ئەو یەک دوو هاوڕێ ماندووەى هەمە دەناسم و لەگەڵیان ژیاوم.. رێکەوت وایکرد لەو رۆژانەى پێشوودا بۆ کۆڕێکى شیعریى ئەو لەگەڵ چەند هاوڕێیەکدا بچینە دەربەندیخان. کەبەیانى وادەى سەفەرەکە هات، بەڕێکەوت هەر من و دلاوەر حازر بووین، پێکەوە رۆیشتین. تەواوى رێگاى هەڵزنان بەشاخدا و بەرەو دەربەند، جگە لەچەند قسەیەکى ئاسایی شتێکى وامان لەگەڵ یەک نەوت. بێدەنگ و بەگوێگرتن لە (پایزى تەڵڵایى) فریبرزى لاچینى یەوە رێگەمان بڕى.. لەو سەفەرەدا من زێدەتر هەستم بەو ئارامییە قوڵەى ناو شیعرەکانى دلاوەر قەرەداغى کرد.. لەوێ زانیم ئەم پیاوە چەند لەشیعرەکانى دەچێت و چەند لەگەڵ خۆى راستگۆیە.

(کۆڵان)ى ئەم شاعیرە سەرەتاى بونیادنانى مێژووە بۆ شارێکى بێ مێژوو.. ون بوون.. گەورە بوون.. فیراق.. خوێن و شۆڕش.. روخانى ئێستا و گەڕانەوەیەکى نوستالۆژى لەسەر ئاستێکى قوڵ بە ئیستاتیکایەکى بەرز بۆ جاران، جارانى سادەیى.. جارانى جوانى.. جارانى منداڵى.
دواى ئەو هەموو ساڵە دوورى، دلاوەر لە نوێترین کاریدا (کۆڵان) دەنوسێتەوە، بەڵام ئەمجارە لەژێر ناونیشانى (دەچمەوە بۆ کۆڵانى پایز..!). نوسینەوەى سەرلەنوێ (کۆڵان) لەو ترسەوە سەرچاوەى گرتووە؛ کەلەڕاستیدا ئەم شارە بێ مێژووە!! "من شتێکى گرنگم لێ ون بووە/ من شتێکى گرنگم لەبیرچووە/ من بەدواى شتێکى گرنگدا/ دەگەڕێم".

مرۆڤ نالوێ لەشارێکى بێ مێژوودا بژێت، بۆیە ئەگەر دەستى کەمیش بێت دلاوەر لاپەڕەیەک لەو مێژووە تۆماردەکات. هەروەک چۆن خوێنەر ناتوانێت مێژووى هەولێر لە رۆمانەکانى کاروان کاکەسور و شێرزاد حەسەن و مێژووى سلێمانى-یش دواى حەمە فەریق حەسەن لە بەختیار على و ئیسماعیل حەمە ئەمین-دا نەبینێ و نەخوێنێتەوە، ئاوهاش بۆ گەڕانەوە و پیاسەکردن بەزەمەنى لەدەستچووى ئەم شارەدا، خوێنەر دەتوانێت دواى ئەو مێژووە سەیر و سیحراوییەى عەتا محەمەد لەچیرۆکەکانیدا بۆ سلێمانى خەیاڵیدەکات، دلاوەر قەرەداغى بخوێنێتەوە.

بۆساتێک بیر لەوەدەکەمەوە هەمووان لەئێستادان و رۆژانێکى تر دەنوسنەوە!.. وەک شتێ دەڵێى هەموومان لەسەر بەیازێکى بۆر دانیشتوین و بەپەڕەموچێک مێژووى شارەکانى خۆمان دەنوسینەوە، وابزانم جارێک یەشار کەمال-یش لەبارەى خۆى و ئەستەمبوڵەوە شتێکى واى درکاند.
ئەو مێژووەى ئەدیبێک دەینوسێتەوە جودایە لەوەى دیرۆکنوسێک خەریکێتى، هەمیشە چاوى مێژوونووسەکان لەدیوى دەرەوەى رووداوەکان و دەربار و باق وبریقى جلوبەرگى پاشاکان زیاترى نەدیوە، وەک رۆسۆ دەڵێت "مێژوونووس ئەوەندە لەسەر وەسفى سیما و روخسارى کاراکتەرە مێژووییەکانى دەوەستێت، ناوەوەیانى بیر دەچێتەوە". ئەوە چیرۆکنووس و شاعیرەکانن ئەم مێژووە تەواو دەکەن و دەینوسنەوە، زەحمەتە خوێنەرێکى دلاوەر قەرەداغى هەبێت حاجى رەشیدى عەرەبانچى و ئەسپەکانى و رادیۆ شکاوەکەى نەناسێت. مرۆڤ کەمێک دیقەتبکات دەتوانێت لەرێگاى شیعرەکانییەوە ماڵى دلاوەر لەم شارەدا بدۆزێتەوە، ئێمە کاتێک وتمان ئەستەمبوڵ و سلێمانى دوو شارى بێ مێژوون، هەر لەو رەهەندەى سەرەوەبوو، نەک ئەوەى مێزەر و مشکى، سەرەنێز و خەنجەر، ئەسپ و بڕنە و لەکتێبى مێژووى ئەم شارەدا نین.

ئەگەر شێرکۆ بێکەس لەسەر ئاستى خەیاڵى نەتەوە مێژوونووسێکى شیعرى بێت، ئەوا دلاوەر قەرەداغى لەسەر ئاستى خەیاڵى تاکەکەس هەوڵێکى ترى نوسینەوەى ئەو مێژووە ونەیە. بێ دلاوەر (وەک دەنگێکى جدى شیعرى) شتێک لە جوانى ئەم شارە(سلێمانى) کەمە.. وەک بڵێى جوانى لەم دەڤەرە بچوکە بێ ئەم کوڕە بەهەنگە شەلێ دەڕوات. لەنەوەى نوێى شیعردا بونیام دەتوانێت یەک سوپا ریزبکات کەدور و نزیک لەژێر کاریگەرى ئەم پیاوە دەرناچن و لێرەو لەوێ بە ئەنقەست و نا ئەنقەست هەر ئەم شاعیرە دەنووسنەوە.
 

کوردییەکەى دلاوەر هێندە شیرینە کە ئینسان دەتوانێت کوردییەکى شکاو و کەل تەنانەت بە وەرگێڕانەکانى ئەم، دەمەزەرد بکاتەوە.. پیاوێک هەموو ساڵێک بەخێرایى بەباوەشێک کتێبەوە خۆى دەکاتەوە بەم نیشتیمانە خەڕەکەشکاوەدا و لەوسەرەوە فڕۆکەیەکى گێژ لەگەڵ خۆى هەڵى دەگرێت و دەیبات.
پیاوێکى ئاونگى.. مرۆڤێکى دڵگەورە ئەوەتا لەیەکێک لەشیعرەکانى ئەم دواییەیدا نوسیویەتى "بەتامى بەرسیلە بوغز سوێند دەدەم زۆر بۆى دانەچێت/ ژیان کورتە".