پەیامى داریوش

زمناكۆ بورهان قانع

 

- لەرۆژانى ئینقیلابدا چاوى داریوش تەنها رەنگى سوور دەبینێت، ماڵ سوورە، شەقام سوورە، كوچە و خیابان هەمووى سورن و خوێنى شەهیدیش هەر سوورە.

- داریوش یەكەمین كەسە كە بەر رۆحى من كەوتبێت و رزگارى كردبێتم لە خۆكوشتن، كەواتە با هەموومان گوىَ لە داریوش بگرین.

- لەم فەسڵى شكوفتنى فلز و ماددەیەدا تەقیمى زەمانە لاى ئەو شكستە، ئەمە چ خەو و غەفڵەتێكە كەس لە فیكرى كەسدا نییە؟!




مەردومێك لە سەرەتاوە هاوارى نائومێدییەك دەكات كە لە ئومێدەوە سەرچاوەى گرتووە، قسە لەسەر ساڵى سقوتى عاتیفە و فیرار دەكات، چیرۆكى خیانەتى ئەو كەسانەمان بیردێنێتەوە كەبەبىَ هیچ ئاگاییەك باوەش بە چێژەكانى ژیاندا دەكەن و تێر نابن، هەموو قەبیلەكان لە نەفەرێكدا كۆدەكاتەوە و تەعبیرێك نادۆزێتەوە بۆ بەیانى، ساڵى ئینتیزارە لەم پاییزە تەڵخ و بىَ بەهارەدا، لەم فەسڵى شكوفتنى فلز و ماددەیەدا تەقیمى زەمانە لاى ئەو شكستە، ئەمە چ خەو و غەفڵەتێكە كەس لە فیكرى كەسدا نییە؟! لەم تاریكستانەدا كوا روناكى بەدیدەكرێت؟ لەم دۆزەخەدا كوا گوڵى بەهەشتیى دەڕوێت؟ لە وەختى تڵوعى خاچدا هەموو مرۆڤە پاكەكان ئارەزووى داكوتانى بزمار دەكەن بە جەستەیاندا، خیانەتكارو درۆزنەكانیش هەڵپەیانە بۆ گەیشتن بە خلود لەپێناوى ناشرینتركردنى ژیان. پەیامى داریوش بۆ كەسێك نییە كە بەدرۆوە قسە لەسەر مەرگ بكات و بەدواى مەرگدا بگەڕێت و جوعبەكەى پڕبێت لە نیفاق، ئەو بۆخۆى پێش مردنێكى فیزیاوى سەدان جار مەرگى تاقیكردۆتەوە، شەوى ئەو لە هەموو شەوەكان ساردترە، خەستەو نەخۆش و دەربەدەرى شارى غەمە، زیندەگى ساردو سڕى ئەو خاڵییە لە كینە، زەخمى هەر خەنجەرێك بگریت شكست دێنێت لە پارە پارە كردنى جەستەى ئەو، هێشتا لە شارى غەمدایە، نائومێدە، تێكشكاوە، رۆحى شەقار شەقار بووە، موعتادە بە تلیاكى هەموو ئازارێك، موبتەلایە بە حەشیشێك نەسلى دەگەڕێتەوە سەر خۆكوشتن. ئەگەر یەكێك لە ماڵپەڕە تایبەتەكانى بكەیتەوە (ماڵپەرى أیینە) (ئاوێنە) لەناو تۆڕێكى جاڵجاڵۆكەدا لە كۆمەڵێك وشەى ترسناك زیاتر هیچى دى بەدیناكەیت، دیارە ئەوەش لەپێناوى قەڵاچۆكردنى ئەو زەخمانەدایە چونكە هەریەك لەو وشانە شیرازەى تاكەكان و خێزانەكان تێكدەدات، بزانە لە ساتەوەختى كردنەوەى ماڵپەڕەكەدا چى بەدیدەكەیت؟ باكگراوندێكى رەش و تاریك بە وێنەى شەوى دەیجور، تۆڕێكى جاڵجاڵۆكە ئەو ناوەى تەنیوە و وشەگەلێكى ترسناك لەبەردەمتدا قوتدەبنەوە، ببینە بزانە چین؟ (تەڵاق، ئیعتیاد، خودكوژى، منداڵانى سەرشەقام، كچانى رەدووكەوتوو) بیرمان نەچێت تۆڕى جاڵجاڵۆكەكە بە شێوەیەكى جیۆمێترى نەچنراوە، بەڵكو لاى سەرەوەى تەنك و لاى چەپ سێگۆشەو لەخوارەوەش تاكو بەلاى راستدا بەرزدەبێتەوە، تۆڕەكە شێوەیەكى هێلكەیى وەردەگرێت، هەموو شێوەكانى ئەو تەونە ناڕێكەش ئاماژەیەكە بۆ ناڕێك و پێكى ژیان و بەد ئەخلاقى مرۆڤە چەقاوەسووەكان.

داریوشى ئیقبالى كوڕى مەحمودى ئیقبالییە و لە 15ى بەهمەنى ساڵى 1329ى خورشیدى بەرانبەر بە 4ى فێبریوەرى 1951 لە تاران لە دایك دەبێت و ساڵانى سەرەتاى تەمەنى لە كەرەج و كوردستاندا بەسەر دەبات. ئەم مرۆڤە لە سەرەتاوە دەیویست جیاواز بێت لە كەسانى ئاسایى، شیعرەكانى كۆمەڵێك بلیمەت هەڵدەبژێرێت بۆ گۆرانییەكانى ئەوانیش لە چەشنى (ئەحمەدى شاملو، نادرى نادر پور، ئیرەجى جیننەتى عەتائى، و قەنبەرى.... و هتد). زۆرێك دەڵێن لەلایەن رژێمى شاى ئێرانەوە داریوش وەك ئەڵتەرناتیڤێك لە شوێنى فەرهاد دروستبوو، فەرهاد لە سێدارە درا، داریوش بە تێزاب لاتەنیشتى ملیان سوتاند، لەسەردەمى پێش داریوشدا خانمێكى وەك پەریسا لەسەرەتاى گۆرانى وتندا بوو، پاشان عارف و جاویدان و عەهدیە، لەنێو گۆرانیبێژەكانى ترى فارسدا هەریەك لە ئەفشین و بەهزاد و دڵگەش و تۆفان و میلاد و میهرداد و میساقیان و ویگن و مازیار و بەنان و حەبیب و فەرهاد و هاتف و نوشافرین كە هەریەكەیان سەر بە زەمەنێكى دیاریكراون پەیامى خۆیان دەنێرن، وەلىَ پەیامى داریوش لە هەمووان زیاتر بارگاوییە بە مرۆڤدۆستى و راستگۆیى ئەگەرچى لەگەڵ (هاتف)دا پێكەوە ئەلبومێك بەناوى (سفرە سین) دەردەكەن.

سڵاو لە دەستەى ئەزیزانى دەكات و دەڵێت هەرچییەك بڵێم گلەیى نییە، لەرۆژانى ئینقیلابدا چاوى داریوش تەنها رەنگى سوور دەبینێت، ماڵ سوورە، شەقام سوورە، كوچە و خیابان هەمووى سورن و خوێنى شەهیدیش هەر سوورە، لە حەسرەتى دیدارى ئازادیدا ئاوارەترین كەسى ئەم دونیایە ئەوە، ئیدى ئەو سەرڕێژە لە تێكشكان تكایە چیتر باسى خۆشنودى بۆ مەكەن. نەخشەیەكى جوگرافیا دێنێت و خەو بە گەڕانەوە بۆ ئێران دەبینێت، وەك مامۆستایەك منداڵەكان لە پۆلەكەدا ئاشنا دەكات بەو نەخشەیە، منداڵینە ئەمە نەخشەیەكى جوگرافیایە، شێوەى پشیلەیەك لێرەدا بەدیدەكرێت، چاوى ئەو پشیلەیە لەدواى ئێوەیە، ئایا دەزانن ئەو پشیلەیە چى ئێوەیە؟ منداڵەكانیش هەمووى بەیەك دەنگ: (ئێرانى ئێمەیە). یان هەتاكو بیرمان نەچووە با قسە لەسەر ئەو یاوەرەى بكەین كە داواى لێدەكات لەبارەى ئێرانەوە بۆى بدوێت، ئەو بۆنى خاك و خۆڵى مەشهەد و عەبادان وتاران و مازیندەران و شیراز وئەسفەهانى لێدێت و تازە بە میوانى هاتووە بۆلاى، ئەو شەوە داریوش خەو ناچێتە چاوى و هەواڵى نیشتیمان دەپرسێت لەو یاوەرە هەمیشە موئمینە. لە شوێنێكى تردا بەردەوام دەبێت و دەڵێت با بمرین.. بابمرین.. لەم عەشقەدا با بمرین..

داریوش بە گۆرانى (بە من مەڵى خۆشم دەوێيت) ناوبانگێكى زیاترى دەركرد، پەیامى ئەو لەو گۆرانییەدا وەڵامێكە بۆ عاشقە درۆزنەكان، ئەو هەرزەكارانەى یارى بە عەشق دەكەن و وەك چەقاوەسوویەك دێنە پێشچاو، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لە هەموو كۆنسێرتێكدا گۆرانى شەقایق دەڵێت، تا ئێستا زۆر كەس لە نهێنى ئەو گۆرانییە تێناگەن بەڵام وەك هەندێك ریوایەت ئاماژەى پێدەدەن نهێنى وتنى بەردەوامى ئەو گۆرانییە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە داریوش كچێكى بە ناوى شەقایق (گوڵاڵە سوورە)ەوە خۆشویستووە ئیتر زانیارى تر لەبەر دەستدا نییە كە بۆچى بۆ یەك نەبوون؟ گوێبگرە سەرەڕاى بۆیەك نەبوون چى دەڵێت؟ شەقایق ئاخرین عاشق تۆ بویت... ئیتر بزانە دڵى ئەو چەندە سورە بەوێنەى خوێنى شەقایق؟.

بونى ئاسمان و باران و خاك و ئاو و هەورى سپى و سەوزایى و عەترى نێرگز و رەقسى با لاى ئەو دەبێتە هۆى ئەوەى كە بڵێت بەهۆى ئەوانەوە مەحاڵە جارێكى تر نەغمەى رۆیشتنى پەرەستو (پەڕەسێلكە) بەخوارى ببینرێت. پیاوێك دێت پەیامەكەى لێوانلێوە لە عەشق و تێكشكان و غوربەت و خۆشەویستى نیشتیمان و دڵنەوایى مرۆڤە تەنها و موعتاد و سەرلێشێواوەكان، ئەگەر شوشەى غەمى تۆ لە ئاوێزەى ئەودا حەوت رەنگ پیشانبدات ئەوا هەركاتێك ئەو شوشەیە شكا حەفتا رەنگت بۆ قوتدەبێتەوە، ئەمە لە چ كاتێكدا؟ بێگومان لە سەردەمى گاڵتەكردن بە رەنگى جیاوازى مرۆڤەكاندا.

داریوش وەك چۆن خۆى كەسێكى بێهاوتایە كچەكەشى بە هەمان شێوە ناوناوە بێهاوتا (بیتا) و ئەلبومێكى بەناوى (گوڵەكانى بیتا)وە هەیە. بە كچەكەى دەڵێت شیرینەكەم تاڵ مەبە لەگەڵ ژیاندا چونكە كێو چیدى فەرهادێكى كێو هەڵكەنى لێنییە. داواى عەشق لە هەمووان دەكات وەلىَ ئێمە بە پیرییەوە ناچین و پیسى دەكەین، لەبەردەم سیحرى عەشقدا یەكترى هەلاهەلا دەكەین و ئۆخژنێكى دەروونى بەو هەلاهەلابونە دەدەین بەخۆمان. ئەو هەمیشە دڵى تەنگە... دڵى دەسوتێت بۆ باخێك كە دەسوتێت... ئەو لەنێو ئاشوفتە بازاڕێكدا سەراسیمە ماوەو دەڵێت ژیان لەنێوان ئەوەدایە كە دەبێت هەبێت و نابێت ببێت... سەیرە دونیا دوبارەبوونەوەیەكى بێهودەیە... جوانى و گەنجێتیمان رۆشت... سەفەریكرد بەرەو مەرگ... نەمانزانى بەدواى چیەوەین... كەواتە ئەوە قسەكردنى راستەقینەیە لەسەر مەرگ نەك ئەو كەسە درۆزنانەى باوەش دەكەن بەچێژەكانى ژیاندا و بەوپەڕى خۆخڵەتاندنەوە ئارەزووییەكى ساختەى مەرگێكى فیزیاوى دەكەن. بەنەزەرى ئەو زیندەگى تەنها بازییەكە... گەمەیەكە... یارییەكى دۆڕاوە... لەگۆرانییەكدا كوندەپەپووە كوێرەكەى سادقى هیدایەتمان وەبیر دێنێتەوەو دەڵێت: وەك كوندەپەپووى كوێرى دڵى من... چونكە دڵى ئەو بەشى عەشقى پێوە نەماوە، هەربۆیە پێمان دەڵێت عاشق هەمیشە مەست و رسوایە، دێوانە و ئاوارەیە. بۆلەمەودا لەدواى 30 ساڵ تلیاك كێشان ئەگەر بەهۆشیارى هەر قسەیەك بكات كەڵكى نییە چونكە هێندە مەست و سەرخۆش بووە ئیتر چۆتە حاڵەتێكى تایبەتەوە كە بە ئیعتیاد لەسەر بێهۆشى ناودەبرێت. ئەو هەندێكجار مرۆڤێكى ترسناكە بەڵام بۆ كەسێك كە لەنێو بێهۆشى ئەودا ژیانى كردبێت دەبێتە فەریادڕەسێك و تا ئەبەد بەدواى ئەو خۆشنودییەدا دەگەڕێت كە لە رەشبینییەكى قوڵەوە سەرچاوەى گرتووە. ئیدى تەواو، مەحاڵە، ئەو مرۆڤەى نائومێد نەبووبێت نابێت لە ژیانیدا هیچ ژیابێت، چیدى ئومێدیش ئەو عەسا سیحرییە نییە خۆشنودى ببەخشێتەوە بەو مرۆڤانەى كە بەراستى لەم ژیانە فانییە تێگەیشتون. ئیتر بۆ لەمەودوا داریوش سیمبولێكە بۆ كورتكردنەوەى ئەو زەمەنە سەخیف و بىَ مانایەى كە ناوى ژیانە و هەمووان بەوپەڕى گەمژەییەوە حەزى لێدەكەین.
 

لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا داریوش یەكەمین كەسە كە بەر رۆحى من كەوتبێت و رزگارى كردبێتم لە خۆكوشتن.
كەواتە با هەموومان گوىَ لە داریوش بگرین.