چیرۆک

 دره‌وشاندنه‌وه‌ی مه‌حاڵ

 ئارام کاکه‌ی فه‌لاح


هه‌بوو نه‌بوو، ده‌وڵه‌مه‌ندێکی شار کوڕێکی هه‌بوو ، هیچ له‌ خۆی نه‌ده‌چوو. ئه‌م هه‌تیوه‌ی من شتێکی بۆ نه‌که‌م له‌برساندا ده‌مرێ . ئه‌م کوڕه‌ حه‌زی له‌ پێکه‌وه‌نانی سه‌رمایه‌ نه‌بوو، بیری له‌ پاره‌کانی باوکی نه‌ده‌کرده‌وه‌، بیری له‌ قات نه‌ده‌کرده‌وه‌، چ جل بێ چ کؤشک و خانوو. حه‌زی له‌ چیرۆک و به‌سه‌رهاته‌کان بوو، به‌ هه‌فته‌ داتبنایه‌ له‌ گوێگرتنی حیکایه‌ته‌کان ئۆخه‌ی نه‌ده‌کرد و ماندوو نه‌ده‌بوو. ته‌نانه‌ت که‌ ده‌شنووست هه‌ر خه‌ونی به‌ سه‌رگوزشته‌کانه‌وه‌ ده‌بینی، خه‌ونه‌کانی پڕ بوون له‌ حیکایه‌ت، پڕ بوون له‌ دێو و درنج و نهێنێکانی ئه‌شکه‌وتی حه‌وبرا، نه‌خشه‌ی شاردراوه‌ی ژێرزه‌مینی ئه‌سحابه‌سپی، نه‌خشه‌یه‌ک که‌ بێ سێ و دوو ده‌تگه‌ێنێته‌ مه‌مله‌که‌ته‌کانی حه‌وت ئاسمان. حه‌وت جانتای نهێنی و حه‌وت باوه‌ڵی پڕ خشڵ و زێڕی ون بووی بن دارتووه‌ سووتاوه‌که‌، دارێک که‌ له‌مێژه‌ بڕڕاوه‌ته‌وه‌ و که‌س شوێنه‌که‌ی پێ نازانێ کوێرێک نه‌بێ، که‌ له‌مێژه‌ کوژراوه‌ و حه‌وت کوڕی له‌ دوای خۆی لێ به‌جێ ماوه‌ که‌ له‌ مێژه‌ سه‌فه‌ریان کردووه‌و له‌ حه‌وت ووڵاتی جیاوازن و حه‌وت ساڵه‌ یه‌کێکیان چییه‌ به‌و ناوه‌دا نه‌هاتۆته‌وه‌، نا، ئه‌و قه‌ت نه‌نووستووه‌ و خه‌ونێکی ئاسایی ببینێ،
باوکه‌ ! من ئه‌مشه‌و له‌ خه‌ونمدا له‌ ناو هه‌وره‌کاندا ماڵێکم بۆ خۆم دروست کردبوو، دیواره‌کانی هه‌ور بوو، ده‌رگاکه‌ی هه‌ور، په‌نجه‌ره‌کانی هه‌ور. ده‌فڕیم و وه‌ک په‌شمه‌ک هه‌ورم ده‌خوارد، هه‌ورێکی شیرینم به‌ ده‌مه‌وه‌ بوو. باوکیشی ده‌یووت ( تڕحێو، تڕحێو کوڕی شیرینم، تووخوا مه‌به‌ به‌ شاعیر لێم). جارێکی تر ده‌یووت ( بابه‌ ! ئه‌م شه‌و له‌ خه‌ونمدا پاڵتۆیه‌کم له‌به‌ردا بوو له‌ گه‌ڵای حه‌وت خه‌زان دروست کرابوو، ده‌یانووت ئه‌وه‌ی پاڵتۆی وای له‌به‌ردا بێ که‌ گولله‌ش نایبڕی قه‌ت نامرێ. له‌ بازاڕێکی قه‌ره‌باڵه‌غدا بووم، خه‌ڵکێکی زۆرم لێ کۆببوونه‌وه‌، منیش نازانم بۆچی ده‌مویست پاڵتۆکه‌م مه‌زات بکه‌م، هه‌موو هاواریان ده‌کرد و قوڕیان ده‌پێوا، ده‌یانووت مه‌که‌، مه‌که‌ شتی وا نافرۆشرێ، هه‌ندێ شت هه‌ن له‌ ژیاندا که‌ نافرۆشرێن، ئه‌م پاڵتۆیه‌ی تۆ یه‌کێکه‌ له‌و شتانه‌، ئای خوایه‌ پاره‌که‌ی خه‌یاڵی به‌رز بووه‌وه‌، تا ئه‌و به‌رزتر ده‌بووه‌وه‌، من پێکه‌نینم زیاتر ده‌هات.)
باوکیشی ده‌یووت ( ئاخ کوڕم ئاخ ! خوا ئه‌م هه‌موو پاره‌یه‌ی دامێ به‌ڵام بڕوا ناکه‌م بیه‌ڵێ پشوو به‌م)، باوکه‌ جارێکیان .....کوڕم واز له‌م خه‌ونانه‌ بهێنه‌‌ چیت ده‌وێ بۆت ده‌که‌م، چیم بوێ ؟ به‌س بیڵێ، ئه‌ویش داوایه‌کی سه‌یری له‌ باوکی کرد، شتێک جیاواز له‌ هه‌موو شته‌کانی تر، شتێک که‌ وای له‌ من کرد ئه‌م به‌سه‌رهاته‌ بنووسمه‌وه‌، بینووسمه‌وه‌ و بینێرم بۆ ئه‌و پێشبڕکێیه‌ی که‌ باوک بۆ کوڕی جگه‌رگۆشه‌ی کرده‌وه‌ تا چیرۆک و به‌سه‌رهاته‌ سه‌یره‌کان بخوێنێته‌وه‌ و که‌مێک بێزار و تێر بێت، ئه‌م کوڕه‌ داوای کردنه‌وه‌ی پێشبڕکێییه‌کی چیرۆکی له‌ باوکی کرد، پێشبڕکێییه‌ک، که‌ ماوه‌ی مانگێک مۆڵه‌تی نووسینێتی و هه‌ر کوڕه‌که‌ خۆشی تاقه‌ داوه‌ر و ته‌نها ئه‌ندامی بڕیارده‌ری لیژنه‌ بێ بۆ هه‌ڵسه‌نگاندن و دابه‌شکردنی خه‌ڵاته‌کان خه‌ڵاتی یه‌که‌میش هه‌تا بڵێی پاره‌یه‌کی خه‌یاڵییه‌ و من هه‌ر زۆر پێویستم پێیه‌تی، به‌ڵام گه‌ر ئێستا بڵێم بۆ چیمه‌، نه‌ بڕوام پێ ده‌که‌ن و نه‌ تێشم ده‌گه‌ن بۆیه‌ پێش هه‌موو شتێک ده‌بێ گوێ له‌ چیرۆکه‌که‌م بگرن. من له‌م چیرۆکه‌مدا ده‌بێ ملکه‌چی چه‌ند خاڵێک بم، یه‌که‌میان نامه‌یه‌کی کورت بۆ کوڕه‌که‌، نامه‌یه‌ک که‌ تیایدا باسی ئه‌وه‌ بکه‌م که‌ من چی بکه‌م بۆ ئه‌وه‌ی بتوانم بیبه‌مه‌وه‌، دووه‌میان چیرۆکه‌که‌، که‌ به‌سه‌رهاتێکی ڕاسته‌قینه‌ی ژیانی من بێ که‌ به‌سه‌رما هاتبێ، ڕاست بێ به‌ڵام وا به‌ئاسانی نه‌چێته‌ عه‌قڵه‌وه‌، دواجار به‌ کورتی ده‌بێ ئه‌وه‌ بنووسم گه‌ر من یه‌که‌م بووم به‌و پاره‌یه‌ی که‌ ده‌یبه‌مه‌وه‌ چی ده‌که‌م.

 نامه‌یه‌ک بۆ کوڕه‌که‌
ئازیز ! من نازانم تۆ ناوت چییه‌، به‌ڵام هه‌ندێ شتی سه‌یر و جوانم لێ بیستووی، خه‌ونه‌کانتم خۆش ده‌وێ ، هیوادارم ئه‌م ڕسته‌یه‌م باوکت تووڕه‌ نه‌کات و له‌ پێشبڕکێکه‌ نه‌مکاته‌ ده‌رێ، من نازانم ئه‌و بۆ ڕقی له‌ خه‌ونه‌کانته‌؟ من بۆ ئه‌وه‌ی بتوانم چیرۆکێکی سه‌رکه‌وتوو بنووسم، ده‌بێ به‌ جۆرێک له‌ جۆره‌کان، خۆم له‌ خه‌ونه‌کانی تۆ نزیک بکه‌مه‌وه‌، مه‌به‌ستمه‌ بڵێم، بۆ ئه‌وه‌ی بیبه‌مه‌وه‌ و تۆ به‌ دڵت بێ، ده‌بێ چیرۆکێک بنووسم له‌ ئاستی خه‌ونه‌کانی تۆدا بێ و پڕ بێ له‌ فه‌نتازیا، ئای که‌ نووسینی چیرۆکی باش زه‌حمه‌ته‌، ئه‌وانه‌ ده‌زانن که‌ چیرۆکی باش ده‌نووسن، له‌وانیش باشتر ئه‌وانه‌ ده‌زانن، که‌ قه‌ت ناتوانن بینووسن، من نازانم له‌ کامیانم، به‌ڵام هیوادارم چیرۆکه‌که‌م به‌ دڵی تۆ بێ و خه‌ڵاتی یه‌که‌م وه‌رگرم. هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌شم له‌ به‌رچاوه‌ که‌ چیرۆکه‌ باشه‌کان به‌ ده‌گمه‌ن نه‌بێ له‌ پێشبڕکێکاندا نایبه‌نه‌وه‌، بۆ نایبه‌نه‌وه‌ نازانم؟ خۆزگه‌ وه‌ڵامی ئه‌و پرسیاره‌م لا ده‌بوو به‌ بێ ئه‌وه‌ی که‌س زویر بکه‌م.
 

( چیرۆکی تیپێکی زه‌بوون له‌ کاتێکی زێڕینیدا )
ئێمه‌ له‌ سه‌ره‌تای هه‌شتاکاندا ، تیپێکی فوتبۆڵمان هه‌بوو که‌ ته‌نها ساڵێک ژیا، ئه‌و ساڵه‌ش ساڵی زێڕینی بوو، پله‌ی یه‌که‌ممان به‌ده‌ست هێنا و بۆ ساڵی داهاتوو به‌هۆی نه‌مانی گۆڵچێکه‌مانه‌وه‌ تیپه‌که‌مان هه‌ڵوه‌شایه‌وه‌ و له‌به‌ر خۆشه‌ویستی و ڕێزی زۆرمان بۆ هاوڕێکه‌مان که‌سمان جارێکی تر نه‌چووینه‌وه‌ به‌لای تۆپ تۆپێندا .
ئێستا دوای ئه‌و هه‌موو ساڵانه‌ که‌سانێک هه‌ن به‌حاڵ وه‌ک ته‌مێک ئێمه‌یان بیر ماوه‌، هه‌ندێ جار خه‌ڵکانێک ده‌بینم له‌ملاوئه‌ولا ڕام ده‌گرن و ده‌ڵێن _ کوڕه‌ ئه‌و ئۆڤه‌ره‌ چی بوو ؟ قاچت به‌ری نه‌که‌وت ئه‌و تۆپه‌ چۆن به‌رز بووه‌وه‌، له‌وبه‌ری شه‌قامه‌که‌ بۆ ئه‌مبه‌ر راده‌که‌ن و ده‌ڵێن _ ئه‌وه‌ چۆن ئه‌و تۆپه‌ت کرد به‌ ناوگه‌ڵی سێ که‌سداو گۆڵت کرد ؟
منیش ده‌ڵێم به‌خوا خۆی چوو چونکه‌ ئێوه‌ ڕه‌نگه‌ ئه‌وه‌ نه‌زانن که‌ من ئه‌و چرکه‌یه‌ خۆڵ چووبووه‌ چاومه‌وه‌و هیچم نه‌ده‌بینی، سه‌ر باده‌ده‌ن. چوار _ سێ _ سێ ئه‌و سستێمه‌ بوو که‌ یاریمان پێ ده‌کرد و ڕاهێنه‌ره‌که‌مان قه‌ت نه‌یده‌گۆڕی.
پێش هه‌موو شتێ ناچارم باسی ئه‌وه‌ بکه‌م که‌ بۆیه‌ من ئه‌م چیرۆکه‌ ده‌نووسمه‌وه‌ چونکه‌ ته‌نها من و دوانی تر ماوین. که‌ هه‌ردووکیان لێره‌ نین و ئه‌وانی تریش به‌ شتی سه‌یر سه‌یر تیاچوون و وه‌ک شتێ خۆم به‌ قه‌رزاریان ده‌زانم گه‌ر زیندوویان نه‌که‌مه‌وه‌، من کاپتنی تیپ و گۆڵکه‌ریان بووم بۆیه‌ من زیاتر پێوویستم به‌ زیندوو کردنه‌وه‌یانه‌، به‌ڵام من لێره‌دا باسی خۆم ناکه‌م، من شاعیر نیم، ئه‌وه‌ شاعیرانن که‌ هه‌ر باسی خۆیان ده‌که‌ن، من چیرۆک ده‌نووسم، چیرۆکنووسانیش باشتر باسی ئه‌وانی دی ده‌که‌ن وه‌ک باسکردنی خۆیان.

 حیکایه‌تی گۆڵچی
ئێمه‌ گۆڵچییه‌کمان هه‌بوو که‌ له‌ ژیانیدا یه‌ک گۆڵی لێ کراوه‌ ئه‌ویش له‌لای چه‌په‌وه‌، ڕه‌نگبێ پێتان سه‌یر بێ که‌ بۆ من باسی چه‌پ و ڕاست ده‌که‌م، به‌ڵام په‌له‌ مه‌که‌ن ئه‌م کوڕه‌ ته‌نها یه‌ک چاوی هه‌بوو، ئه‌ویش چاوی ڕاست بوو له‌لای چه‌پییه‌وه‌ هیچی نه‌ده‌بینی، کاسکێتێکی ده‌کرده‌ سه‌ری و خۆی به‌ به‌خته‌وه‌رترین که‌سی سه‌ر ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌ ده‌زانی، هه‌میشه‌ ده‌یووت _ خوا بۆیه‌ یه‌ک چاوی داومه‌تێ تا ته‌نیا جوانییه‌کانی دونیا ببینم ، چاوی چه‌پ بۆبینینی ناشرینییه‌کانه‌ که‌ من نیمه‌، گه‌ر دوو چاوم هه‌بوونایه‌، هه‌ردووکیانم بۆ بینینی جوانی داده‌نا. باوکم ده‌یووت خوا بۆیه‌ ته‌نیا چاوێکی داویتێ کوڕم، کوڕی تاقانه‌ی یه‌کچاوم ! ئه‌وه‌ حه‌قی له‌من کردۆته‌وه‌، سزای خودا بۆ من ئه‌وه‌ بوو ته‌نها کوڕێکم بداتێ یه‌ک چاوی هه‌بێ. که‌ پرسیاری ئه‌وه‌شیان لێ ده‌کرد که‌ سزای چی و ئه‌م چی کردووه‌؟ ده‌یووت وازم لێ بێنن دڵم به‌ به‌رێوه‌ نه‌ماوه‌. خوا ده‌ کچی ناشرینی پێ دام که‌ بڕوا ناکه‌م که‌س بێت بۆ داخوازییان، ئه‌م کوڕه‌شی دامێ که‌ ناچێته‌ عه‌قڵمه‌وه‌ که‌س کچی خۆی باتێ .
یه‌ک چاوه‌ تا ئه‌وساش که‌س نه‌بوو بینیبێتی که‌ گۆڵێکی به‌ په‌نارتی لێ بکرێ، وه‌ک پڵه‌نگێکی برسی چۆن پڕ به‌ نێچیره‌که‌یدا ده‌کات، ئه‌ویش ئاوا خۆی بۆ تۆپه‌که‌ هه‌ڵده‌دا، هێنده‌ به‌ عه‌شق و به‌ ‌هێزه‌وه‌ باوه‌شی به‌ تۆپه‌که‌دا ده‌کرد که‌ تا له‌ ژیاندا بوو ده‌یه‌ها تۆپی له‌ باوه‌شیدا ته‌قاندووه‌ ، ئه‌و تۆپه‌ وه‌ک مینێک له‌ ئامێزیدا ده‌ته‌قییه‌وه‌و به‌ قاقا پێده‌که‌نی و ده‌یووت ئه‌وه‌ چی بوو، تۆپه‌که‌ بوو؟ تا ئه‌و ئێواره‌یه‌ش هاته‌ پێشه‌وه‌، ئه‌و ئێواره‌ ناشرینه‌ی که‌ شۆفێرێکی ناشرینی لۆرییه‌کی ناشرین له‌ لای چه‌پییه‌وه‌ شێلای و ده‌ مه‌تر هه‌ڵیدا، ئه‌و ڕۆژه‌ هه‌ر له‌ به‌یانێکه‌یه‌وه‌ به‌ پێکه‌نینه‌وه‌ خه‌به‌ری بووه‌وه‌، ماچی ناوچه‌وانی هه‌ر ده‌ خوشکه‌ گه‌وره‌که‌ی کرد، به‌ پێکه‌نینه‌وه‌ نانی به‌یانی خوارد، به‌ پێکه‌نینه‌وه‌ نانی نیوه‌ڕۆی خوارد، بۆ ئێواره‌که‌ی لۆرییه‌که‌ له‌ لای چه‌پییه‌وه‌ زه‌فه‌ری پێ برد و شێلای. که‌ مه‌یته‌که‌یان بۆ باوکی برده‌وه‌، باوکی وتی _ من وتم ئه‌مه‌ سزای خودا بوو بۆ من که‌س بڕوای پێ نه‌کردم، منیش تووڕه‌ بووم و هاوارم کرد به‌ سه‌ریا، ئاخر تۆ هه‌ر پێت نه‌ووتین سزای چی ؟
کوڕه‌که‌م هه‌میشه‌ ده‌یووت که‌ هه‌ندێ که‌س هه‌ن که‌ ڕوحی خۆیان به‌ شه‌یتان ده‌فرۆشن، به‌ڵام من چاوی چه‌پم پێ فرۆشتووه‌، له‌ قووڵایی دڵمه‌وه‌ هه‌ستم ده‌کرد که‌ مه‌به‌ستی من بوو، راستی ده‌کرد، هه‌روا هه‌فته‌یه‌ک بوو ته‌مه‌نی، له‌ ناو بێشکه‌که‌یدا بوو نووستبوو، له‌ پڕ گریانێکی سه‌یری لێ به‌رز بووه‌وه‌ ، که‌ دایکی چووبوو سه‌یری بکات، بینیبووی سه‌فته‌یه‌ک پاره‌ی زۆر پێچراوه‌ له‌ نامه‌یه‌ک له‌ چاڵی چاوی چه‌پیدا بوو، نامه‌که‌ تا ئه‌م ساڵانه‌ی دووایش هه‌ر مابوو، من هه‌ر نه‌مزانی چی نووسراوه‌ و پێشانی سه‌ده‌ها که‌سم دا، که‌س نه‌بوو بۆم بکاته‌ کوردی، ئه‌و پاره‌یه‌ش هێنده‌ زۆر بوو، تا دوو ساڵ به‌ ته‌واوی به‌شی کردین و له‌ خۆشیدا هه‌ر بیرمان چووه‌وه‌ که‌ ئه‌و ته‌نها یه‌ک چاوی هه‌یه.

نه‌مانی هێڵی به‌رگری
چوار که‌س له‌ هێڵی به‌رگرێکه‌ماندا بوون که‌ ڕۆژێ هه‌رچواریان له‌ جگه‌رخانه‌یه‌ک یه‌کترییان بینی و یه‌کی چوارشیش جگه‌ریان داواکرد ودوای نۆشینی دوا قومه‌ ماستاو و پێش هه‌ستانیان بڕیاریان دا که‌ له‌ شه‌ڕی وڵاتدا له‌گه‌ڵ دراوسێکانیدا به‌شداری نه‌که‌ن و سه‌فه‌ر بکه‌ن و نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌، له‌ کاتی په‌ڕینه‌وه‌یاندا له‌ سه‌ر سنوور له‌مبه‌ری لای خۆمانه‌وه‌ ته‌قه‌یان لێ ده‌کرێت و یه‌کی گولله‌یه‌ک به‌ر ته‌پڵی سه‌ریان ده‌که‌وێت وده‌که‌ونه‌ شوێنێکه‌وه‌ که‌ له‌ هه‌موو شوێنێک ده‌چێ جێگا نه‌بێ، زه‌وییه‌کی شل و نه‌رم و ته‌ڕ که‌ تاناوقه‌دیان نووقم ده‌بێ و هه‌رچواریان به‌ ڕیزی یه‌که‌وه‌ به‌ پێوه‌ گیانیان ده‌رده‌چێ. ئه‌مه‌ حیکایه‌تی ئه‌وچوار هاوڕێیه‌مانه‌ که‌ له‌ کاتی هێنانه‌وه‌ی مه‌یته‌کانیاندا دوای چه‌ند هه‌فته‌یه‌ک له‌ ده‌می ئه‌و شۆفێره‌مان بیست که‌ به‌ پیکابه‌ قوڕاوێکه‌یه‌وه‌ هه‌رچواریانی تا ناوقه‌د قوڕاوی هێنابووه‌وه‌ و ته‌سلیمی مردووخانه‌ی شار کردبوو، به‌رپرسی مردووخانه‌که‌ش گوایه‌ چه‌ند شتێکی بۆ زیاد کردووه‌و به‌ دایک و باوکی مردووانی وتووه‌ که‌ ئه‌مان گاڵته‌یان به‌ پۆلیسه‌کانی سه‌رسنوور کردووه‌ و له‌و به‌ره‌وه‌ که‌ وایانزانیوه‌ تازه‌ په‌ڕیونه‌ته‌وه‌ و گرفت نه‌ماوه‌، زمانیان ده‌رکێشاوه‌ به‌ قاقا پێکه‌نیوون، ئه‌وانیش ته‌قه‌یان لێ کردوون . باوکی یه‌کێکیان هه‌ڵیداوه‌تێ و به‌ به‌رپرسه‌که‌ی وتووه‌ گه‌ر وا بوایه‌ گولله‌کان به‌ر ناوچه‌وانیان ده‌که‌وت، ئه‌ویش وتبووی من چووزانم شۆفێره‌که‌ وای ووت. من دوای چه‌ند ڕۆژێک هاتمه‌وه‌ بۆ لای به‌رپرسی مردووخانه‌که‌ و به‌ پاره‌یه‌کی که‌م ناونیشانی شۆفێره‌که‌م لێ وه‌رگرت و چووم دۆزیمه‌وه‌، له‌و کاته‌دا بوو که‌ ده‌یانناشت، له‌ مزگه‌وتی دێیه‌که‌ چه‌ند که‌سێک به‌ سه‌رێوه‌ ده‌گریان، سوودی نه‌بوو چوونه‌ پێشه‌وه‌، هه‌رله‌ولای خۆمه‌وه‌ مناڵێکی چاوبه‌فرمێسکم بینی که‌ حه‌په‌ساو سه‌یری ئه‌و دیمه‌نه‌ی ده‌کرد و نه‌یانهێشتبوو بچێته‌ پێشه‌وه‌. له‌ منداڵه‌که‌م پرسی چی رووی داوه‌ ؟ ئه‌ویش به‌ لچ کردنه‌وه‌ وتی خاڵه‌ به‌کریان کوشت ،، خاڵه‌به‌کر . منیش وتم چۆن کوشتیان؟ ئه‌ویش به‌ هه‌نیسکی گریانه‌وه‌ وتی گولله‌یه‌ک له‌ دواوه‌ به‌ر که‌لله‌ی سه‌ری که‌وتووه‌. وای وت و رای کرده‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌
 

سێ که‌سی هێڵی ناوه‌ڕاست
تیپی ئێمه‌ ئه‌م هێڵه‌ ده‌یبرد به‌ ڕێوه‌، هه‌رچه‌نده‌ من بووم زۆربه‌ی زۆری گۆڵه‌کانم ده‌کرد، به‌ڵام ئه‌م هێڵه‌ نه‌بووایه‌ من هیچ. دووکه‌س لای ڕاست و لای چه‌پ هێنده‌ خێرا بوون به‌ لای ڕاستمان ده‌ووت میک و به‌ لای چه‌پیش ته‌یاره‌. به‌ڵام ئه‌وه‌ی ناوه‌ڕاست ئازاده‌ چکۆل خۆی بوو ئه‌ندازیاری بردنه‌وه‌، خۆی بوو پاشای پاسی جوان و وه‌زیری حۆل کردن و لێسه‌نن. ئه‌م ته‌یاره‌ و میکه‌ ڕۆژێک ڕێیان ده‌که‌وێته‌ باغه‌کانی نزیک ته‌وێڵه‌، یه‌کی نامه‌یه‌ک و بڕێ پاره‌یان پێیه‌ بۆ دوو براکه‌یان که‌ له‌به‌ره‌ی شۆڕش بوون، له‌و کاته‌دا دوو فڕۆکه‌ی جه‌نگی ئه‌و ناوه‌ بۆمباران ده‌که‌ن، هه‌ردووکیان به‌ گولله‌ی فڕۆکه‌کان ده‌بێژرێن .
ئازاده‌ چکۆلیش تاقه‌ که‌سێک بوو له‌ ناوماندا که‌ بۆ خۆشی جارو بار یاری ده‌کرد، ڕۆژێ له‌ یاریگاکه‌دا دوای دوو سه‌عات له‌ ڕاهێنانی ڕۆژانه‌ی به‌ سه‌ر تۆپه‌که‌ی به‌رده‌میدا له‌ ناوه‌ڕاستی یاریگاکه‌دا ده‌که‌وێت و ئیتر هه‌ڵناستێته‌وه‌ .
 

هێڵی هێرشبه‌ران
ئێمه‌ی هێڵی پێشه‌وه‌ ماوین ، به‌ڵام چ مانێک ! ئه‌وه‌ی لای ڕاستمان ناونابوو خۆپێشاندان، ئه‌وه‌نده‌ قسه‌ و هاواری ده‌کرد هه‌رنه‌بێته‌وه‌، له‌گه‌ڵ هه‌موو ڕاکردنێک و پاسێک و لێسه‌ندنێک و هه‌ناسه‌یه‌ک و جوڵه‌یه‌ک و ته‌سکینێک و گۆڵێکدا هه‌میشه‌ هاواری ده‌کرد و هوتافی ده‌کێشا و جنێوی ده‌دا، خێرا ڕاکه‌ ترۆزی، له‌ولاوه‌ هات، سه‌ردانه‌وێنه‌، گوونی بگره‌، ئه‌و پاسه‌ ده‌ڵیی چلووره‌ی ئه‌رخه‌وانه‌، که‌چه‌ڵی لامل سووتاو، بژی تیپ، بمرێ لایمه‌ن، به‌شه‌ره‌فم په‌نارتی بوو، ئه‌م جاره‌ پاسم نه‌ده‌یتێ چه‌ک ده‌که‌مه‌ شانم، خوشکی حه‌که‌متان بینیووه‌،
ئه‌م کوڕه‌ له‌ ژیانیدا یه‌ک گۆڵ چییه‌ نه‌یکردووه‌، به‌ڵام جوانترین یاری ده‌کرد، هه‌میشه‌ ده‌یووت من تاقانه‌م له‌ دونیای تۆپتۆپێندا ، یه‌کێکم له‌ سه‌ر ئه‌م زه‌وییه‌ بۆ بدۆزه‌ره‌وه‌ که‌ له‌ هێڵی پێشه‌وه‌ بێ و وه‌ک من له‌ ژیانیدا گۆڵی نه‌کردبێ، ده‌یووت من هه‌میشه‌ له‌ خه‌ونه‌کانمدا گۆڵ ده‌که‌م، تێمده‌گه‌ن له‌ خه‌ونه‌کانمدا. براده‌رانیش گاڵته‌یان پێ ده‌کرد و ده‌یانووت، تووخوا ئه‌م شه‌و له‌ خه‌وتا دوو گۆڵ بکه‌ با بۆ یارییه‌که‌ی سبه‌ینێ به‌ دوو - سفره‌وه‌ ده‌ست پێ بکه‌ین .
ئه‌م کوڕه‌ ڕۆژێک بڕیاری دا و چووه‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات له‌ ماوه‌ی دوو سێ ساڵدا ئه‌مه‌نده‌ ئه‌م وڵات و ئه‌و وڵاتی کرد که‌ ئێستا که‌س نازانێ له‌ کوێیه‌، ته‌نانه‌ت دایکه‌ پیره‌که‌شی هه‌میشه‌ ده‌ڵێ تووخوا ئه‌و کوڕه‌م بۆ بدۆزنه‌وه‌، هه‌ندێ جار که‌ یه‌کێ به‌ سه‌ردان دێته‌وه‌ دایکی پیر نامه‌یه‌ک ده‌بات و ده‌ڵێ ئه‌م نامه‌یه‌م به‌ره‌ بۆ ئه‌و جگه‌رگۆشه‌یه‌م، که‌ هه‌موو شه‌وێ خه‌وی پێوه‌ده‌بینم و زۆری بیرده‌که‌م. ئاخر دایه‌ گیان، له‌ کوێیه‌؟ له‌ چ وڵاتێکه؟ کوڕم نازانم هه‌موو که‌س ده‌یناسێ، تا ئێستا سه‌ده‌ها نامه‌ی نووسیوه‌ به‌ بێ ئه‌وه‌ی وه‌ڵامێکی پێ بگاته‌وه‌ .
ئه‌وه‌ی لای چه‌پیش هه‌ر دوای نه‌مانی گۆڵچییه‌که‌مان وازی له‌ فوتبۆڵێن هێناو خوی دایه‌ شانۆ، له‌ سه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌کاندا، که‌ له‌ ته‌له‌فزێۆنه‌وه‌ کارتون به‌ کوردی په‌یدا بوو، له‌ فیلمێکی مناڵاندا به‌ ده‌نگ دوبلاژی که‌رێکی به‌رکه‌وت، یه‌کێک بوو له‌و که‌ره‌ خۆشه‌ویستانه‌ی که‌ هه‌موو منداڵانی شاری ئێواران خه‌نی ده‌کرد، ئیدی هه‌ر به‌ که‌ره‌ که‌ره‌ بانگیان ده‌کرد، بۆ گه‌وره‌کان نازانم، به‌ڵام منداڵان له‌به‌ر خۆشه‌ویستی وایان پێ ده‌گووت، هه‌ر شه‌ش ساڵ به‌رگه‌ی گرت، شێت بوو، دایه‌ شاخه‌کانی ئه‌زمه‌ڕ، ده‌ڵێن هه‌ندێ جاڕ به‌ سواری که‌رێکه‌وه‌ له‌ملاولا ده‌یبینن، تۆپێکی فشی له‌ که‌ره‌که‌ی به‌ستووه‌و سڵاوێک ده‌کات و ده‌ڕوات، من ماوه‌یه‌ک هێنامه‌ لای خۆم، به‌ڵام بێ سوود بوو، زوو زوو ون ده‌بوو. له‌لای دایک و باوکیشی خۆی ناگرێ، به‌ڵام هه‌چ کاتێ بمه‌وێ ده‌توانم بیدۆزمه‌وه‌،
 

ئه‌مه‌ به‌سه‌رهاتی تیپه‌که‌مان بوو ، به‌سه‌رهاتێک که‌ چاره‌نووسی من بوو گێرانه‌وه‌ی، چاره‌نووسی من بوو زیندووکردنه‌وه‌ی یه‌که‌ به‌ یه‌که‌ی ئه‌ندامانی، ئه‌ندامانێک له‌ شوێنێ، له‌ شوێنه‌کانی یاده‌وه‌ریمدا هه‌روه‌کو جاران کۆده‌بینه‌وه‌ و یاری ده‌که‌ین وپڕین له‌ ژیان، ئه‌گه‌ر منیش له‌ پێشبڕکێکه‌دا بردمه‌وه‌ ، ئه‌وا به‌ پاره‌که‌ی دوو کاری زۆر گرنگ ده‌که‌م، یه‌که‌میان هێنانه‌وه‌ی که‌ره‌گیانه‌ بۆ شار و بردنی بۆ لای دوکتۆرێکی ده‌روونی بۆ ئه‌وه‌ی چاک بێته‌وه‌، تازه‌ دوکتۆرێکی زۆر باش له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵاته‌وه‌ هاتۆته‌وه‌، هه‌ر چه‌ند زۆر گرانه‌ به‌ڵام گه‌ره‌نتی چاک بوونه‌وه‌ی نه‌خۆشه‌کان ده‌دا ئینجا پاره‌ وه‌رده‌گرێت، ده‌ڵێن ئه‌م دوکتۆره‌ نه‌ک که‌ر به‌ڵکو دیناسۆریش چاک ده‌کاته‌وه‌، بۆیه‌ وێنه‌ی دیناسۆری له‌ سه‌ر عیاده‌که‌ی دروست کردووه‌.
به‌ به‌شێکی تری پاره‌که‌، ده‌مه‌وێ بچم بۆ ده‌ره‌وه‌ی وڵات و خۆپێشاندان بدۆزمه‌وه‌و بیهێنمه‌وه‌ بۆ لای دایکه‌ پیره‌که‌ی، که‌ کاتێکی که‌می ماوه‌ و هه‌میشه‌ که‌ من ده‌بینێ ماچم ده‌کات و ده‌ڵێ بۆنی ئه‌وت لێ دێ، ڕه‌نگی ئه‌وت گرتووه‌، قه‌ت ناوی ناهێنێ و هه‌میشه‌ ده‌ڵێ ئه‌و، هه‌رچه‌نده‌ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و ئاسان نییه‌، به‌ڵام ماوه‌یه‌ک پێش ئێستا ڕاهێنه‌ره‌که‌مان که‌ هه‌ردوای نه‌مانی گۆڵچێکه‌مان ئه‌ویش وازی له‌ ڕاهێنه‌ری هێنا نامه‌یه‌کی له‌ براده‌رێکێوه‌ پێ ده‌گات، له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵاته‌وه‌، لاپه‌ره‌ی رۆژنامه‌یه‌ک که‌ به‌زمانی ئینگلیری ده‌رده‌چێ، له‌ به‌شی وه‌رزشدا باسی په‌ناهه‌نده‌یه‌ک ده‌کات که‌ له‌ ته‌مه‌نێکی که‌مێک گه‌وره‌دا بۆ یاری، باشترین یاریزانی هێڵی پێشه‌وه‌یه‌و به‌ گووڕ و تینی هه‌مووان سه‌رسام ده‌کات، ئه‌م کوڕه‌ له‌ پله‌ی چواری یانه‌کاندا یاری ده‌کات و تاقه‌ که‌سێکه‌ که‌ له‌ پله‌ی چواردا بێ و پاره‌ وه‌ربگرێ، و تا ئێستاش له‌ ژیانیدا گۆڵی نه‌کردبێ.
گه‌ر ئه‌وه‌ ئه‌و بێ ده‌چم ده‌یدۆزمه‌وه‌و ده‌یهێنمه‌وه‌، هه‌ر ده‌بێ ئه‌و بێ، چونکه‌ ڕۆژنامه‌نووسه‌که‌ له‌ دوا پرسیاریدا لێی پرسیووه‌، تا ئێستا له‌ ژیانتا گۆڵت نه‌کردووه‌، ئه‌ی تۆ که‌ی گۆڵ ده‌که‌یت؟ ئه‌ویش له‌ وه‌ڵامدا ده‌ڵێ من ته‌نها له‌ خه‌ونه‌کانمدا گۆڵ ده‌که‌م، ته‌نها له‌ خه‌ونه‌کانمدا.


تشرینی یه‌که‌م 2006