قەدەغەکردنی هاتووچۆ و درێژکردنەوەی بەردەوام بوونی مانەوەی هاولاتییان لە مالەکانیاندا وەک یەکێک لە ستراتیژییەکانی کەمکردنەوەی ڕێژەی تووشبوون بە کۆرۆنا لەبەرچاودەگیرێت. لەم ڕیگایەوە، مەترسی بلاوبوونەوەی  ڤایرۆسەکە سنووردارتر دەکریت بەوەی کە فرسەتی بەریەککەکوتنی ئینسانەکان لە فەزای گشتی کۆمەلگادا ، کەمتردەبێتەوە.
بەڵام هاوکاتیش دەرفەتی پێکەوەبوونی زیاتری ئینسانەکان لە فەزای شەخسی و تایبەتیدا، لە ماڵدا زیاتر دەبێت.
هاوکیشەیەکی ماتماتیکی سادە دەکرێ باشتر ئەم وێنەیە بخاتە بەرچاو.
ئەگەر پیاو کرێکاری ماڵ بێت، ئەوا لە بیستو چوار سەعاتی شەو ورۆژێکدا، ١٠ تا ١٢ کاتژمێر لە کارە و سەعەتەکانی دیکەیشی لە ماڵدایە. 
بەوەی کە پیاوی کۆمەلگای کوردی بە جیا لە سەعەتکار دەکرێ چەندەها سەعاتی دیکە لەدەرەوە بێت، دەرفەتی بینینی منداڵ و خێزان، تا دێت کەمتر دەبێتەوە.

شەقی کۆرۆنا بۆ ئەوەی کە ئینسان یەکتری تووشنەکات و لەماڵەوە بێت، ئەم هاوکیشە ماتماتیکییەی سەرەوە هەڵدەگێڕێتەوە و پیاو ناچاردەکات  لە جیاتی ١٠ سەعات لەماڵەوەبوون، ٢٤ سەعات لە ماڵدا بگوزەرێنێ.
بەمەش فرسەتی بینینی هاوسەر و منداڵ لە چەند سەعاتێکی کەمەوە دەبێتە چەند بەرانبەر.
ئەم هاوکیشەیەش بۆ ژنی ماڵ، بەهەمان شێوە ئاڵوگۆڕی بەسەردا دێت و لە جیاتی ئەوەی ماوەیەکی کەمتر هاوسەری ببینێ، ناچارە، هاوسەری خۆی وەک "مووی لووت" لە بیست وچوار سەعاتدا لەبەرچاودا بێت.
نیشاندانی ئەم وێنەیە بەمجۆرە، بە مانای ئەوە نییە کە ژنانی کورد کارناکەن و کۆمەلگای کوردی لەمرۆدا ئاڵوگۆڕێکی بەسەردا نەهاتووە. بەڵکو لە چوارچێوەیەکی گشتی و بنەرەتیدا ، هێشتاش کۆمەلگای کوردی ملکەچی ئەم جۆرە لەکاردابەشکردنی دەرەوە و ماڵە.
بۆیە ستراکچەری ئەم پێکەوەژیانییەی خێزان ڕووبەرووی کۆمەلێک چاڵێنجی تازەدەبێتەوە کە لەشەقەکانی کۆرۆنا بێئازار و دەردیسەری تر نییە. بە تایبەت لە کاریگەریدانان لەسەر ئەوەی کە چ فشارێک لەسەر پەیوەندییەکە دادەنێت.
بەڵام ئەگەر ئەم سترەکچەرە پاتریارکییەش کە من ئاماژەم پێدا لەبەرچاونەگرین و تەنها سەعاتەکانی پێکەوەبوونی ئینسانەکان زیاتر بکەین لە ژێر هەلومەرجێکی نۆرماڵ و نا نۆرماڵدا، ئەوا کۆمەڵێک ریسک ناخۆویستانە دێنەپیش کەدەکرێ کاریگەری سەیر لەسەر پەیوەندییەکە دابنێ. لێرەوەیە کە من دەمەوێ پەیوەندییەکی سەیر لەبەینی کۆرۆناو جیابوونەوەدا نیشانبدەم. 
بەڵام باشترە سەرنج لەو لێکۆڵینەوانە بدەم کە دەکرێ کۆمەککەری ئەم باسە بێت.
با سەرنجێک لە مەملەکەتی جیابوونەوە بدەین کە سویدە.
لە ٥٠٪ ی پەیوەندیە خێزانییەکان لە سویددا بە جیابوونەوە کۆتایی دیت. ئەم ژمارەیە هەموو ساڵێک لە هەلکشاندایە بە تایبەت لە سالەکانی دوای ٢٠٠٠وە. 
بێگوومان جیابوونەوە لەم باسکردنەی مندا مانایەکی نێگەتیڤ ناگرێتە خۆیی و دەکرێ وەک هۆکارێکی پۆزەتیڤ سەرنج بدرێت بەوەی کە ئینسانەکان کاتێک ناتوانن بەیەکەوە هەڵبکەن، باشترە و ڕاستترە لەو پەیوەندییە بچنە دەر.
بە جیا لە هۆکارە ئابووریەکان، دوورکەوتنەوەی ئارەزووەکان لە یەکتری، "دڵپیسی" ، ئازاردانی فیزیکی و دەروونی لە پەیوەندییەکەدا، کۆمەڵێک فاکتەری دیکە هەن کە وەک ریسکێکی سەیر کاریگەری لەسەر پەیوەندییەکە دادەنێت و ئاراستەی پەیوەندییەکە بەرەو جیابوونەوە زیاتر دەکات.
ئەمە بەشێک لەو ریسکە سەیرو سەمەرانەن کە ئەگەری جیابوونەوە لە سویددا زیاتردەکات. 

کاتێک هەردوو بەیەکەوە لە پشوودان
مانگەکانی شەش و حەوت و هەشت و دوانزە کە پشووەکانی هاوین و سەری ساڵی تێدەکەوێت، بەرزترین ئامارەکانی جیابوونەوەی تیا تۆماردەکرێت. ئاخر کاتێک ئینسان لە ماوەیەکی زیاتردا یەکتردەبینێت، فرسەتی بینینی دیو و گۆشەی زیاتری بەرانبەرەکەی بۆ دەردەکەێت کە لە رۆژانی غەیری پشوو و دەردی سەریەکانی رۆژانەدا ئیمکانی بینینی نییە.
بۆیە بەریەککەوتن و بەیەکداهەڵشاخانەکان زیاتردەبێت و فشارێکی زیاتر بۆسەر پەیوەندییەکە دروستدەبێت.

کاتێک کرێی کارەکان کەمترە
کڕێ کار فاکتەرێکی گرنگە بۆئەوەی پەیوەندییەک درێژ یان کورتخایەن بێت. بوونی خوێندنی باڵا کە دەکرێ کرێ بەرزتربکاتەوە، بە هەمان شێوە هەمان کاریگەری هەیە.
کرێی کەم و خوێندنی کەمتر، بە یەکێک لەو ریسکە گەورانە سەرنج دەدرێت کە فشار بۆسەر پەیوەندییەکە دروستدەکات.

کاتێک یەکێکیان کیشی دەدابەزێنێت
کاتێک یەکێک لە پەیوەندییەکەدا "خرپن"ەو کێشی زیادە و کێشی خۆی دادەبەزێنێ، بەمەش بەخۆباوەڕبوونێکی زیاتر بۆ خۆی بەدەستدەهێنێ و ئەگەر لە پەیوەندییەکی ناسالمدا ژیان بەسەردەبات، ئەوا ئاسانتر هەنگاودەنێ بۆ ئەوەی پەیوندییەکە جێبهێڵیت و کەسێکی دیکە بدۆزێتەوە.

کاتێک هەردوو گەنجن
لەبەر ئەو هۆکارە سادەیەی کە لەو تەمەنەی ئەواندا نازانن چییان لە ژیان دەوێت و رۆژبەڕۆژ لە یەکدی دوورتر دەکەونەوە.

کاتێک قەت دەمەقاڵێ و قنەشەڕێک لە نێودا روونادات
هیچ جووتێک نییە کە هەمیشە لە شامی شەریفدا بژین و دەمەقاڵێ و قنەشەڕێک نەکەوێتە نێوانیانەوە. بۆیە ئەوانەی کە هیچ کاتێک بیروراکانییان بەر بەریەکەوتنێکی رۆژانە ناکەوێ ، فرسەتی ئەوەیان نییە کە دەرفەتێکی شیاو بۆ دەربڕینی نەگوونجاندەکانییان بکەنەوە و لە دۆخێکی  بوغزاویانەدا ژیان بەسەردەبەن.

کاتێک خەریکی نۆژەنکردنەوەی ماڵ دەبن
بەوەی لەم دۆخەدا ئارەزوو ویستە جیاوازەکان لە هەڵبژاردنی رەنگ و قەنەفە و بەرز و نزمی دیوار و کەرەستەی موبەقدا لە بەریەککەوتنێکی رۆژانەدایە، فشارێکی زیاتر لەسەر جووتەکە پێک دێت.

کاتێک منداڵی بچووک لە نێودایە.

ئەمانەی سەرەوە بەشێکی کەم لەو ریسکە سەیر و سەمارانەیە کە لەباری ئامارەوە  پشتراسکراوەتەوە و وەک ئەو ریسکانە تەماشادەکرێن کە دەکرێ پەیوەندییەکە بەرەو هەڵدێر بەرێت. بێگوومان بەلەبەرچاوگرتنی ئەو چوارچێوە کولتوری و کۆمەلایەتییەی کە هیچ بەهایەکی نائەخلاقی لەسەر چەمکەکانی "بێوەژن"ی و"بێوەپیاو"ی دانانرێت. 

بەڵام ئەگەر بگەڕێمەوە سەر بابەتە سەرەکییەکەی خۆم، کۆرۆنا و جیابوونەوە، دەکرێ بڕیاری نەچوونەدەرەوەی هەمووان لەماڵدا و زیادکردنی سەعاتەکانی لەبەرچاویەکتردابوون، گۆشە و لایەنی جۆراوجۆری پیشتر نەبینراو دەربخات و فشار و مەترسییە گەورەکەی کە هەمووان لەبەرانبەریدا لەماڵخزێنراون، قلشتی نێوان ئینسانەکان گەورەتر بکات و مەسافەی نێوان ئارەزو و حەزەکان نیوان ئینسانەکان زیاتر بکات. 

ئەگەر کۆرۆنا خۆی ریسکێکی گەورەیە لەسەر ژیانی ئینسانەکان، ئەوا ریسکە لاوەکییەکانی دیکە کە بەهۆی کاریگەرییەکانی ئەوەوە بەرۆکی بە ئینسان گرتووە، زەربەیەکی دیکە لە ئینسانەکان دەدات کە دەکرێ لە دوای سڕبوون و مردنی ڤایرۆسی کۆرۆنادا، ڤایرۆسی نەگوونجان لە نێوان ئینسانەکاندا ئەکتیڤ تر بکاتەوە.  
بینینی پەیوندی نێوان دووئینسان  لەم کۆنتیکستەدا، دەکرێ وشیاری ئەوان زیاتر بکات و ئاقلانەتر ئەم ئەزمە رۆحی و سایکۆلۆژییە تێپەڕێنن.

20200318