فڕینی پیدرۆ لەبێکۆتادا
کورتە ئەنەلەیزێکی تێکستی فڕینی پیدرۆ لەبێکۆتادا
چەند دێڕێک لە ' ئایدۆلۆژیست'
لە مێژووی ئایدۆلۆژییدا خۆرهەڵات پڕە لە هێزی گۆڕانکار، لە گۆڕانکاریی بونیادیی، لە بەریان و هێزی سیاسی جیاواز کە هەر یەکەیان بۆ قازانجی نەتەوە ئیش دەکەن، پڕە لە سەرۆکی فریادڕەس کە ملیۆنان خەڵک سوژدەیان بۆ دەبەن، پڕە لە هەڵبژاردن کە هەستی دیموکراسییەت و ئازادیی دەجێنن، پڕە لە بانگەشەی یەکێتی و برایەتی و دۆستایەتی و لێبوردن. بەڵام مێژووی ڕاستەقینە پڕە لە کینە، پڕە لە جەنگ، پڕە لە جەنگی سایکۆلۆژیی وێرانکار، پڕە لە تاڵانکردنی سیستماتیک و ناسیستماتیکی سامانی ئابووریی، پڕە لە ڕاسیسزمی نێو نەتەوەکان و نێو مەزهەبەکان، پڕە لە خواستی جینۆسایدی سیاسی و حیزبی، پڕە لە سەرۆکی فێڵباز کە ڕۆلی ڕزگارکەر نمایش دەکەن.
کاتێک تۆڵەکە و لفکەشامی گرانترە لە پرچی ژن، "کتێبی ملوانکە" و پرسی یەکسانی
لە ٩ ی ئۆکتۆبەری ٢٠١٢، (مەلالە یوسف زەئی) بەر دەسترێژی فیشەک دەدرێت و فیشەک بەر سەری و ملی دەکەوێت. تەقەکەرەکە چەکدارێکی سەر بە بزووتنەوەی تاڵیبانە و هۆی ئەم کۆششی تێرۆرکردنەی مەلالە دەگەڕێنێتەوە بۆ بڕیاری قەدەغەکردنی تاڵیبانەکانی پاکستان کە کچان نابێ بچنە قوتابخانە و مەلالەش بە بەردەوامبوونی بۆ چوون بۆ قوتابخانە، ئەم فتوای قەدەغەکردنە، پشتگوێ دەخات.
بەشێک لە 'ئێستا ژیان نیشتیمانمە'
نۆرمان میللەر لە تێکستێکیدا دەڵێت « مردن زۆر سەخت نییە، تا ئێستا کەس نییە نەیتوانی بێت بمرێت». بەڵام ئەم وەسفە بۆ هەموو کەس دروست نییە... بە بڕوای من شێرکۆ لەوانەیە چەندە بیەوێت، چەندە هەوڵ بدات. ناتوانێت بمرێت.
چەند دێڕێک لە 'یادەوەری و زەمەن'
ئەوە دەرئەنجامی تێنەگەیشتن و نەخوێندنەوەی کامۆیە کە هەندێک وا دەزانن کامۆ فەردگەرایەکی پوچپەرستە. پێداگرتن لەسەر فەرد لای کامۆ لەسەر حسابی بەرپرسیارێتی مرۆف نییە بەرابەر بە مرۆڤ، کامۆ کاتێک پێ لەسەر تاکەکەس دادەگرێت، مانای ئەوە نییە هەر مرۆڤە و بە تەنیا دەبێت بۆ بەختەوەری و ڕزگاری خۆی بگەڕێت، فەرد لای کامۆ بوونەوەرێکی ئەبستراکت نییە، بەڵکو مرۆڤ لای کامۆ بەبێ برایەتی و هاوکاری مانای نییە، برایەتی و هاوکاریش بەبێ ڕێزی فەردانییەت دەبنە شێوەیەک لە شێوەکانی ملکەچی بۆ گروپ و بەهاکانی. بەڕای کامۆ کاتێک تاعوون هات و خەڵکی بێگوناهی ئازار دا، ئیدی هەموومان بەرپرسیارین، فەرد ناتوانێت هەڵبێت و بەدوای خۆشبەختی و ڕزگاری خۆیدا بگەڕێت.
بونیادى دهلالى و شیمانهیى دال له (شیعرى نوێى كوردى)1دا
پێشهكى:
به شێوهیهكى گشتى دهستهواژهى بونیادى دهلالى (به كۆى بیرورِا جیاوازهكانهوه) بهرههمهێنانى دهلالهتى -حهقیقى و شیمانهیى-2 دهگرێتهوه، جا چ پهیوهندى به سروشتى كۆمهڵایهتییهوه، یان به سروشتى تاكى رۆشنبیر و كهسهكانهوه ههبێت... ههڵبهته لێرهدا له رووى ئهدهبییهوه قسه له بهرههمێنانهوهى دهلالهت دهكهم، بهڵام له بیرمان نهچێ فیكرى مرۆیى لێكدانهبرِاوه، بۆیه دهشێ بهشێك لهو قسهكردنه، قسهكردنیش بێت له رووى بیركارییهوه، دهمهوێ بڵێم شیكردنهوهى (حهقیقهت) وهك زاراوه له رووى بیركارییهوه به تهواوى ئهو راستییه دهگوترێت، كه وردبینیكراوه و حهقیقهته مهعریفییهكان دهگهیهنێت. له بیركارییدا دالى حهقیقى ههموو رێگایهك بۆ كۆمهڵهى بهشهكان و كۆمهڵهى ژماره راستییهكان خۆش دهكات... بهڵام (شیمانهیى) له رووى بیركارییهوه ههموو ئهو ژمارانه دهگرێتهوه كه دهكهونه نێوان (سفر و یهك)هوه، تیۆرى شیمانهیى ئهوه نییه، كه خۆى بسهپێنێ، بهڵكو ئهوهیه، كه ههڵبژاردن دهخاته پێشهوه... یهكهمیان جهخت له یهقین و دیار (Certain) دهكات... دووهمیان پشت به رێكهوت و نادیار (Chance) دهبهستێت.