بەتەواوی تەدارەكی خۆت بینیوە، هەرچی پێداویستی و كەلوپەلەكان هەیە لەدەوری خۆت پەخشت كردووە، بەجۆرێك كە حەوجێت بە هیچ شتێكی دی نەبێت. بۆیە و رەنگەكان، فڵچەكان، سوراحییەك ئاو و چەند پەرداخێك، پارچە پەڕۆیەكی بلوری خاوێن، پارچە خامەكەشت زۆر وەستایانە لە چوارچێوەكە گرتووە. ئێستا بە تەواوی ساز و ئامادەیت بۆ نیگاركێشان. پێش ئەوەی دەست بدەیتە فڵچەكە و نیگارەكە بكێشیت، چۆن بتەوێت شیعرێك لەبەربكەیت، یان خۆت ئامادەبكەیت بۆ پرۆڤەی نمایشێكی شانۆیی، ئاوها چەند جارێك بەژورەكەدا هاتیت‌ و چوویت، پاشان لەسەر یەكێك لە كورسییەكان دانیشتیت، زیاتر سەرنجت لە كەلوپەلەكان دا، باشتر دڵنیا بوویت كە لە هیچت كەم نییە. دووبارە هەستایتەوە سەرپێ‌، بە هەنگاوێك خۆت گەیاندە لای بۆیە و فڵچە و قوماشە لەچوارچێوەگیراوەكە، چەند جارێك دەستت پیادا خشاند، بەتەواوی رەق هەڵاتبوو، بەتوندی پەلەپیتكەیەكت بەناوەڕاستیدا كێشا، دەنگی لە دەنگی تەپڵێكی بڵ دەچوو. پاشەوپاش بۆ دواوە كشایتەوە، پاڵت بەدیوارەكەوە دا، بۆ تاوێك سەرنج‌ و خەیاڵە پەرت پەرتەكانت گردكردەوە، بە جۆرێك توانیت لە پنتێكی بچووكدا هەموویان خڕبكەیتەوە. ئێستا هەرچی خەیاڵ و ئەندێشەت هەیە، هەرچی خولیا و خۆزگەو مەرام‌ و مەراق‌ و خەونی رەنگاڵەییت هەیە، لەو خاڵەدا كۆتكردۆتەوە. (لەوە خۆشترو ساناتر نییە نیگاری خەیاڵ و ئەندێشەی خۆت بكێشیت). (پێش ئەوەی دەست پێبكەیت، پێویست دەكات زیاتر خۆت بناسێنیت):
- من هونەرمەنێكی ئەكادیمیم، دەرچووی كۆلێژی هونەر، بەشی نیگاركێشانم، خاوەنی پێنج پیشانگەی تایبەتی خۆمم‌ و بەشداری چەندین پیشانگەی هاوبەشیشم كردووە، هەتا ئێستا چەند جارێك خەڵات كراوم، لە زۆر پێشبڕكێی هونەریدا ئەنجامی باشم بەدەستهێناوە, شارەزاییەكی تەواوم لە قوتابخانە هونەرییەكاندا هەیە. بەكورتی بڵێم: لەلای من نیگاركێشان لەقسەكردن‌و لەنووسین خۆشدەست‌و ساناترە، ئەوەی بەفڵچەو هێڵا دەینەخشێنم، نە بەزمان‌و نە بەقەڵەم ناتوانم دەریببڕم، یان بیسازێنم، هەر كاتێك ویستبێتم نیگارێك بكێشم، ئەوەندەم بەس بووە دەستم بگاتە فڵچەكە، ئیدی ماوەی جگەرەكێشانێك چەندە، سكێچی تابلۆیەكم كێشاوە، پاشانیش هێڵ و رەنگەكانم تێكەڵی یەكدی كردووەو توانیومە تابلۆیەكی هونەریی سەرنج راكێش‌ و پڕمانا بهێنمە بەرهەم.

 
***
 

ئێستا ئەو كاتانەیە كە ئامادەیت بۆ نیگاركێشان، دەتهەوێت نیگاری خەیاڵ و ئەندێشەكانی خۆت بكێشیت، پێشت وایە ئەم تابلۆیەت یەكێك دەبێت لە باشترین‌ و پڕبەهاترین تابلۆكانت. چۆن لە نیگارێكی هەڵواسراو ڕادەمێنیت، یان لە وێنەیەكی لەچوارچێوەگیراوی سەرمێزێك ورد دەبیتەوە، ئاوها لە خەیاڵ و ئەندێشەكانی خۆت ڕوانی. هەرچی خەون‌ و خولیا و مەراقت هەبوو، هەموویانت بچووك كردەوە و لە چوارچێوەیانت گرت، بەجۆرێك هێندەی پۆسكارتێكی ئاسایی دەبوو، یان نا، ئینجا كەوتیتە وێنە كێشانی خەیاڵ و ئەندێشەكانت، بە ورەیەكی بەرزو بەئیلهامێكی فراوان‌و باڵاوە، لەسەرخۆ دەستت دایە یەكێك لە فڵچەكان، چەند جارێك‌ و هەر بە وشكی بە ناو دەستتدا هێنا، پاشان هەڵتكێشا لەئاوە پاكەكەی ناو پەرداخەكەی بەردەمت، چەند ڕەنگێكت تێكەڵ كرد، ڕەنگێكی نوێ‌ و جیاوازت لە ڕەنگەكانی تر دروست كرد، ویستت ئەو رەنگە نوێیەی كە تازە دروستت كردبوو لەسەر خامەكە بینەخشێنیت، بەڵام هەركە فڵچەكەت گەیشتە سەر سنگی خامەكە، دەستت لە جێی خۆی مجرۆ بوو و جوڵەی بۆ نەكرا، زیاتر هێزت دایە دەستت، هەر بێسوود بوو. ڕێك لەوە دەچوو كە كەلەپچەیەكیان لە دەستت خستبێت، یان لە دەستێكی شكاوی لەگەچ گیراو دەچوو، بۆیە بە ناچاری دەستت كێشایە دواوە. جارێكی تر و بۆ چەند ساتێك گەمەت بە ڕەنگەكان كردەوە، ئەم جارەش ڕەنگێكی جیاترت لە ڕەنگە نوێیەكە دروست كرد. لەم گەمەیەوە زیاتر فراوانی و دەوڵەمەندی دنیای ڕەنگەكانت بۆ دەركەوت.. (تۆ دەتوانیت لە دوو، یان سێ‌ رەنگی ئاسایی (زەرد و سور و شین) دەیان رەنگی جۆراو جۆر دروست بكەیت، ئەمە بەپێچەوانەی وشەوە، كە مەودای تێگەیشتنیان كورت‌ و سنووردارە، چەند قەبە و زل بن، جگە لە چەند مانایەكی دیاریكراو هیچی دی ناگەیەنن ). ئەمجارەش لەجاری یەكەم بەگوڕتر فڵچەكەت هەڵگرتەوە، دەتویست ئەو بیرۆكەیەی كە چەند وەخت‌و زەمانە بووە بە خۆراكی خەیاڵ و ئەندێشەكانت، بیكەیت بە تابلۆیەكی هونەریی, ئەمجارەش هەركە فڵچەكەت گەیشتە سەر خامەكە، دەستت بەیەكجاری سڕبوو، هەر چەندت كرد و كۆشایت بۆت نەبزوا، لەم كاتەدا نەك هەر دەستت، بەڵكو تەواوی ئەندامەكانی لەشت زریكاندیان، ژانێكی كەڵەگەت لەباوەشی خۆی نایت، بێڕەحمانە كوتاتی. لە بەرامبەریشتەوە، هەرچی خەیاڵ و ئەندێشەكانت هەبوون كە لەچوارچێوەت گرتبوو، لەجێی خۆیان هەڵبزڕكان‌و پاشانیش لەت لەت بوون، چاوت لێ بوو چۆن وەكو پوش بەدەم نەرمە باوە دەچوونە حەواو دەهاتنە خوارێ‌، بێ‌ ئیرادە سەمایان دەكرد. تۆ دەتویست لە ڕێگای ئەم تابلۆیەوە ماڵێك لە جوانی‌ و چێژ و خۆشی دروست بكەیت، دەتویست بابەتی خۆشەویستی و سۆز و میهرەبانی باوك بۆ رۆڵەكەی، لەتابلۆیەكی هونەریدا بەرجەستە بكەیت، بەڵام بۆت نەكرا، ئەندێشەكانت لێت یاخی بوون، لەبری ئەمە هەرچی حەسرەت‌و مەینەتی و ناپاكیەكانی مرۆڤ هەبوون، هەموویان دابەڕوتدا.. هەر بەجارێ‌ واقت وڕما، جەستەت سڕتربوو وهیچت بۆنەگوترا.. ئیدی لەناوەڕاستی خەونێكدا گرمۆڵە بویت‌و پەرژینێكی مەحكەمیان لەدەورتدا دروستكرد، دواجاریش ئەو خەونە قوتیدای، لوشی كردی.. لەم كاتەدا قیژەیەكی ناوەخت رایچڵەكاندی، هاواری ( سەفی زادەی كوڕە گەورەی شاعەباس ) بوو.
سەدای قیژەكە وەكو تیغێكی كول لە دەست‌وپل‌ و تەواوی جەستەت چەقین، سەرەتا زمانی لەگۆ خستی، پاشانیش زمانی بە مەڵاشوتەوە داكوتی، هەركە دەتویست، زمان ببزوێنیت، یان هاوار بكەیت، ئازارێك لەناخی جەستەتەوە لە چركەیەكدا سەد جار دەیمراندی، لەم كاتانەدا بیرت لە ئایندە و چارەنووسی زمانت دەكردەوە لە خۆت دەپرسی: - لەم دنیایەدا جگە لە زمان، چ ڕایەڵەیەك ئێمە بەشتەكانی دەوروبەرمانەوە دەبەستێتەوە؟ ئەگەر زمان نەبێت خەڵكی بەچی درۆ دەكەن؟ زۆر تەریق بوویتەوە، وەكو مردوو لەجێی خۆت مت بوویت، بارستایی جەستە و پێگە و پێكهاتەت تادەهات سوكتر دەبوو. لەم كاتەدا خەیاڵ و ئەندێشەكانت لەشێوەی مرۆڤێكی ماف خوراو، جوست‌ و چالاك بەگوڕ لێتهاتنە پێشێ‌.. چۆن دارەمەیتێك دەبەن بۆ گۆڕستان، ئەندێشەكانت ئاوها هەڵیانگرتیت، بەرەو قیژەكە بردیتیان، لەسەر چیاكانی خوڕاسان‌و لەنێوان دوو تاوێردا دایان نایت، هەر لەو بەرزییەوە وەكو فیلمێكی سینەمایی، كارو كردەوەو رەفتاری شاعەباسی یەكەمیان پێنیشان دایت، چاوت لێبوو شاعەباس پانزە هەزار مرۆڤی وەكو مێگەل لێدەخوڕی و لەكێوەكانی قەرەتەپەی خوڕاساندا نیشتەجێی كردن. هەتا ئێرە دیمەنەكان تاڕادەیەك ئاسایی بوون، بەڵام تراژیدیا لێرەبەدوا دەستی پێكرد، چاوت لێبوو شا عەباس لەكۆتایی تەمەنیدا، متمانەی بەكەس نەمابوو، تەنانەت لەكوڕەكانیشی بەگومان بوو، تادواجار (سەفی میرزا)ی كوڕە گەورەی خۆی كوشت، ئینجا چاوی هەموو كوڕەكانی تریشی دەرهێنا(1).. لەم كاتەدا (تەیمور)(2)ت بینی، بەنیاز بوویت ڕاكەی بۆلای‌ و لەباوەشی بگریت، بەڵام نەتزانی لەكوێوە ئەو رەشەبا لماوییە هەڵیكرد، نەك هەر (تەیمور) بەڵكە خوشت لەخۆت ون بویت.. لەپاشی ئەم دیمەنانە، هەر لەنێوان تاوێرە بەردەكانی چیاكانی خوڕاساندا بەلادا هاتیت‌و لەهۆش خۆ چویت، لەدوای تاوێك بێئاگایی، ئەندێشەكانت ڕاستیان كردیتەوە، وەكو چۆن پرژە ئاوێكی ساردت بەركەوتبێت راچڵەكیت‌ و بەهۆش خۆ هاتیتەوە.

 
***
 

بەدیار خامە لەچوارچێوە گیراوەكەوە دۆش داماویت، هەتا ئێرە هیچت لەنیگارەكە نەكێشاوە، ئەندێشەكانت لە ڕووبارێكی پان‌و بەرین‌و بێبن دەچوون، لە دوورەوە چاوت لێ بوو شەپۆلەكانی پێچ‌ولوولیان دەخوارد، لەگەڵ خۆیاندا وردە ماسی و ماسی گەورە و دەیان گیانداری ئاویی تر سەرەوژێر و ئەم دیوو ئەو دیویان دەكرد، تۆش لەم دوورەوە بە ڕۆح‌ و جەستەتەوە لە كەناری ڕووباری ئەندێشەكانت پیاسەت دەكرد، جار جارە وەكو نمە بارانی بەهاران شەپۆلەكانی تەڕی دەكردی، چیدی لە كەنار خۆت راگیر نەكرد، بەرەو قوڵایی ملت نا، وەكو مەلەوانێكی لێزان، لە قوڵایی دەریای ئەندێشەكانتدا كەوتیتە پەلهاویشتن، هەتا توانیت مەلەت كرد، پاشان لە پەل‌وپۆ كەوتیت، مجرۆ بوویت، هێواش هێواش بەرەو قوڵایی دەریا ڕۆچوویتە خوارێ‌، دواجار وەكو بەردێكی بچكۆلە لەبنی دەریای ئەندێشەكانتدا لەنگەرت گرت. لەم كاتەدا فڵچەكەت لە دەست كەوتە خوارێ‌‌ و عەشتەبات پێنەما، نیگارەكەت بۆ تەواو نەكرا، بەم شێوەیە شەرمەزاری ئەندێشەكانت بووی، كە بە نیاز بووی لە رێگایانەوە گوڵێكی جوان لە بەرۆكی ژیان بدەیت.
 
---------------------------------------------------------------------
(1)ئاماژەیە بۆ روداوێكی مێژووی كورد، كە (شەرەفخانی بەدلیسی)لە كتێبی (شەرەفنامە)دا باسی دەكات.
(2)(تەیمور)ئەو منداڵە بوو كە بە موعجیزە لە پەلاماری ئەنفالدا رزگاری بوو.