ساویلكەیی باوكە زۆردارەكان و چەوسێنەرەكان لەوەدایە كە بڕوای تەواویان بەوە هەیە كە هەرچییەكی بكەن ڕاست و ڕەوایە، بە درێژایی مێژوو و بگرە بۆ هەموو قۆناغە جیاوازەكان نەوە بە دوای نەوە دەكەن بە قوربانی حەز و شەیدایی خۆیان بۆ دەسەڵات كە دەگاتە گەیشتن بەهەموو كانگاكانی هێزە ماددی و دونیایی و ڕۆحییەكان، بێئەوەی گومان لە ئەخلاقی خۆیان بكەن و لەو خوێن بەربوون و قوربانیدانە پاشەكشە بكەن و پەشیمان ببنەوە. هەموو خەسڵەتە ناشیرینەكانی باوكە ستەمكارەكان لەنێو دروشم و مژدەی درۆ و ئەدەبیاتی سیاسی بێكەڵك و داڕشتنی سەدەها وتاری فریودەردا خۆیان دەشارنەوە، بۆ هەمیشە لەگەڵ نۆرم و كاركردەی سیاسی و كۆمەڵایەتی باودا خۆیان دەگونجێنن، بەڵام ئەوە كاری ڕۆشنبیری دلێر و بەسەلیقەیە كە ئەو بەشە شاراوە و تاریكە لەگەمەكانی دەسەڵات ببینێت كە لەناو پێچ و لوولی زمان و تێكستەكان و مژدەكان و دروشمەکان و بانگەشەكاندا خۆیان شاردۆتەوە، ئەم كارەش بێ خوێندنەوەیەكی سایكۆلۆژی بۆ كارەكتەری سیاسەتبازە تاڵانکەرەکان مەحاڵە، لە هەر هەموو کێشوەرەکاندا، کوردستانی باشووریش نموونەیەکی زیندووە لە رۆحی چەتەگەری لە ماوەی ئەو بیست و شەش ساڵەی رابردوودا بە ناوی شەرعییەتی شۆڕشگیریی کە لە سەردەمی (یۆنان)ەوە بە "کلێپتۆکراسی" ناسراوە کە بە ناوی دەستەڵات و فەرمانڕەواییەوە خەڵک و خاک پێکەوە فەرهوود دەکرێن کە ئەوەش مانای ئەوە دەگەێنێت کە دەستەڵاتدارانی خۆمان لە هەموو ڕەوشت و بەها مرۆییەکان داماڵراون، ئەوەش بێجگە لە داڕزانی ئەخلاقی و بێ مۆڕاڵی هیچی دیکە نییە.
سەرەتای چەوساندنەوە و زۆرداری لە عەقڵەوە دەستپێدەكات و ئەوسا دەگاتە سەر جەستەكان، باوكەكان چ لەناو ماڵەکان بن وەک سەرداری خانەوادەکان و چ لەناو خانەكانی سیاسەتدا بە حوكمی ئەو هەقە خواهانەیەی وا لەدەستیاندایە كە خاوەنی فەرزەندەكانی خۆیانن، وەك ڕۆح و جەستە، بۆ هەمیشە بە ویژدانێكی ئاسوودەوە گەمە بە چارەنووسی كچ و كوڕەكانیان دەكەن، بە شێوەیەكی سیستماتیكی دەستخەڕۆیان دەكەن، هەڵبەتە باوكە زۆردارە زیرەك و زۆڵەكان دەزانن چۆن ئەو گەمەیە بەڕێوە ببەن، گەمەی فریودان و قوربانی بەخشین بە ناوی شۆڕشەكانەوە، بەڵام ژمارەیەكی دیكە لە باوكە گەمژەكان هەن كە تا قیامەت لاوەكان و خەڵكی بندەست بكەنە قوربانی، بەهەقی خۆیانی دەزانن و هەمیشە گەلحۆترن لەوەی بزانن تا کەی و بۆ وا دەكەن، لە هەمان كاتدا شانازیش دەكەن و شادومانن كە كاروانی شەهیدەكان نەبڕاوەیە و هەر بەڕێوەیە، بە واتا ئاشی ئەوان بە خوێنی مەردمگەلی بندەستی خۆیان دەگەڕێت، هەموو دەم سەرگەرمی حیساب و كیتابی خۆیانن كە چەندە سوودمەندن لە دونیا و قیامەتدا، بەردەوامیش جبەخانە و عەمباریان پڕ لە چەك و تفاقی جەنگە، كە جەنگ تەواو دەبێت و كوشتارگاكان پڕ دەبن لە قوربانی، باوكەكان دەستی خۆیان لە خوێن پاك دەكەنەوە، سامناكتر و ئاسوودەتر لە جاران دەچنەوە سەر تەختوتاراجی خۆیان، ئەو هەقە خواهانەیەی وا لەناو چنگیاندا بە خوێن نووسراوە و هەرگیز ناسڕێتەوە، دەقە پیرۆزەكان لەخزمەتی ئەواندا نووسراون، دەنێو هەموو کتێبە ئاسمانییەکاندا فەرزەندەکان ناچارن منەتبار و قەرزاری باوک و باپیران بن کە بووە بە ڕەگ و ڕۆحی ستەم.
دوا جار بانگەشەی ئەوە دەكەن كە لە پێناو بەها پیرۆزەكاندا جەنگاون، هەر بۆیە شانازی بە ژمارەی زۆری قوربانییەكانەوە دەكەن، هەر هەمووشی وەك ڕاستییەكی نەگۆڕ و هەمیشەیی خۆی لەناو پێچ و لوولی پڕ لە نهێنی زماندا خۆی شاردۆتەوە، هەر هەموو کارەساتەکان وا دەنێو دەقە پیرۆزەکاندایە کە لە خودی ژیان و بوونی مرۆڤ پیرۆزتر و گەورەترە، هەر کاتێکیش دەق لە مرۆڤ پیرۆزتر بوو، هەڵبەتە بە کوشتارگا و هەڵایسانی دۆزەخ کۆتایی دێت، کەواتە ئەوە زمانە کە تۆمار و نووسراو دەکات بە ئامرازی خۆی، یان بە ڕەوانی و زارەکی پەیامە ڕەشەکانی خۆی بڵاو دەکاتەوە کە بۆ کەسانێک قسان دەکەن کە لە منداڵییەوە عەقڵیان لێ دزراوە.
گەمە چەپەڵەکە وای کردووە کە ئەو زمانەی دەستەڵاتداران پێی دەدوێن بە ناوی ئایدیۆلۆژیا ئاسمانی یان سەرزەمینییەکان کە پیرۆز کراوان، فریودان و دەستخەڕۆکردنی قوربانییەکانی وەها ئاسان کردووە کە بێباک و ئاسوودە بێنە ژێر چەقۆكان و وا بزانن بە خوێنی خۆی دونیا جوانتر و ئاوەدانتر دەكەنەوە، مێژووی نابینا بە كوێری ڕێ دەكات و زۆر درەنگ دەگاتە سەر ئەو هەموو مەرگە هەرزانە و كوشتارگایە، خۆ ئەگەر چاوەكانیشی ساغ بن بە لێڵی کۆی دیمەنەکە دەبینێت و بە سەقەتی حونجەی ئەو مەرگ و خوێنە دەكات، بێئەوەی كەس تێبگات و ببێت بە وانە و پەند بۆ نەوەكانی داهاتوو كە ئەو سەفەری مەرگ و خوێنە بەجێبێڵن و لەو شەمەندەفەرە دابەزن كە ڕووەو جەهەننەم دەیانبات. خودی قوربانییەکان لەناو وەها كولتوورێكی پڕ لە ستەم و درۆ و فریو کە مشەخۆرەکان لەسەر خوێنی هەزارەها تەبا و دۆستن لەگەڵ چەوسێنەرەکان و سزادەرەكانی خەڵکی بندەست، بێگومانن لەوەی کە باوكەكان وەك (ئیبراهیم)ی پێغەمبەر مافی سەربڕینی كوڕەكانیان هەیە، جا (ئیسماعیل یان ئیسحاق)ەكان بن، چونكە ئەو مافەیان لەخوداوەندەوە بۆ دابەزیوە، باوكەكان لە لایەن خوداوە ئەوەندە پارێزراون كە وەك (ئیبراهیم) ئەگەر بیخەینە ناو ئاگرەوە، هەرگیز ناسوتێت و چاوەڕێ دەكات هەر جارە و بە پەرجوویەک/ موعجیزەیەك ڕزگاری ببێت.
گرفتی گەورەی قوربانییەكان ئەوەیە كە نەماون تاوەكو باس لە خوێنی بەناهەق ڕژاوی خۆیان بكەن، دوای مەرگی شەهیدەكانیش هەر كەسێك بێجگە لە باوكەكان قسە لەسەر هەق و ناهەقی ئەو خوێنە ڕژاوە بكات، چارەنووسی بە قوربانی بوونە وەك خیانەتكار نەك شەهید. دایکەکانیش بێجگە لە شین و واوەیلا و گریانی نەبڕاوە هیچ دەرەتانێکی دیکەیان نییە.
ئەگەر مێژوونوسێكی دلێر هات و هەقایەتی ئەو مەرگەساتەی وەك خۆی نووسییەوە، لەوەدایە گەمە بە خوێنی سەری خۆی بكات یان لە باشترین دۆخدا دەستنووسەكانی دەبنە بەشێك لە ئەرشیفی مێژوویەكی كۆن كە بە دزییەوە دەستاودەست دەكات، چونكە مێژوونووسینەوە لە وەها جوگرافیایەكدا كار و ئەركی باوكەكانە كە گومانیان لە سەركەوتنی ئەبەدی خۆیان نییە، بە بەڵگەی ئەوەی شۆڕش و داری ئازادی بە خوێن ئاو نەدرێت.. قەت بەر ناگرێت، پێ بە پێ ئۆپراسیۆنێكی گەورەی ڕۆشنفكری قەڵەم – بەدەستەکان و هەم دۆست و یاوەر بە دەسەڵاتدارانی خوێنخۆر كار لەسەر لۆژیک و مەنتقی وا ناجۆر و بەرەواژی دەكەن، بێباكانە و بەوپەڕی چاوقایمییەوە دەقەكان وا شیدەكەنەوە كە گومان لەو مێژووە پیرۆزە نەكرێت و دڵنیامان دەكەنەوە كە ئەوەی ڕوو دەدات، هەر هەموومان لەسەری كۆكین و بێ كەموكوڕی و غەوشە، هەرچییەكی پێچەوانەی ئەو ڕاستییانە بوترێت و بنووسرێت، لای چلکاوخۆرەکان دەچێتە خانەی خەیاڵ و بەدگومانی و چەواشەكارییەوە کە تابووری پێنجەم کاری بۆ دەکەن. هەمیشە بەشێکی زۆر لە ستەمدیدەکان بۆ مانەوە ئامادەن پاشماوەی سەر خوانی ئاغاکانیان بخۆن بەو مەرجەی کە بەرەنگاری هاوتوخم و هاوسێ و هاودەردی خۆیان ببنەوە.. تا ئاستی شەڕی دەستەیەخەش ئامادە بن.
ئەوەی كە لە كوردستانی باشووردا دەگوزەرێت لە گەمەی جەللاد و قوربانی یان ڕاوچی و نێچیر دەچێت نەك حوكمڕانییەكی شارستانییانە، ئەو كۆمەڵە جەنگاوەرەی لە شاخەكانەوە گەڕانەوە ناو شارەكان، بە كۆدەنگ كەوتنە فەرهوودكردنی خاك‌و خەڵك، هەر لە سەرەتاوە چڵێسی و حەزی سامان و دارایی و تەخت و تاراج وای كرد ئەو بەرەباب و خێڵە خوێنخۆرانە بكەونە ناو سەنگەری دژ بە یەكدی و ساڵانێكی زۆر چ لە شاخ و چ لەناو شارەكاندا خوێنی یەكدییان حەڵاڵ كرد، هەر لە گەلاوێژی (1963)وە تا هەنووكە درێژەی هەیە، چ وەك كردار و چ وەك ئەخلاق ئاسەواری ئەو جەنگ و دوژمنكارییە برەوی هەیە کە وای کرد خوێندەوار و نەخوێندەوارەکان بکەونە ناو سەنگەری دوژمن بە یەکدی، حەشاماتێكی زۆر لە پیاوكوژ و ژنكوژ، ئەو میری جەنگانە بۆ هەمیشە توانیویانە دەست بۆ مەسحەفە رەشەكەی جەنگ ببەن و ئەو ئایەتانە بدۆزنەوە كە كوشتن و بڕین و تاڵانی حەڵاڵ دەكەن، وەك چۆن لە سەدەكانی ناوەڕاست دادگاكانی پشكنین ڕاوی جادووگەرەكانی حەڵاڵ كردبوو، سەدەها هۆكار و بڕوبیانوو هەبوون بۆ ئەو ڕاوە مرۆڤە. جەنگاوەرانی لای خۆمان کە بە هەزارەها چەكداری ساز و ئامادە کە لەسەر ئەخلاقی جەنگ و براكوژی و خوشككوژی ڕاهاتبوون، ڕێک لەو ڕاوچییانەی سەدەکانی ناوەراستی ئاوروپا دەچن کە هاوتوخم و هاوزمانی خۆیان ڕاو کردووە، چونكە ئەوان مامۆستای زۆر زیرەك و شەڕخوازیان هەبووە کە دەیانزانی چۆن ئەو ڕۆحە لە كوڕە لاوەكاندا بچێنن و چ كاتێك گەرەكیان بێت ئەو ڕۆحە جەنگاوەرییە وەئاگا بێننەوە، لەناو فەزا و كەلتوورێكی پڕ لە زەبروزەنگ و دوژمنكاریدا ئاسانە مەردوومەكان فێری ڕق و كینە و كوشتن و بڕین بكەن، چ بە ناوی خوداوە بێت و چ بە ناوی نیشتمانەوە، بەحوكمی ژیانی پڕ لە شەڕانگێزی و توندوتیژی ئێمە، بڕێكی زۆر كەم لە توندڕەوی و دەمارگیری و شەڕانگێزی خەوتوو وا لەناو رۆحی هەمووماندایە، مەگەر تاکە تاکەی لێ دەربکەین شەڕانگێز نەبێت، جا چ خوێندەوار و چ نەخوێندەوار، ئەگینا بەچی و چۆن لێكیبدەینەوە كە زۆربەی كەسە دەستڕۆیشتووەكانی ناو حیزبەكان هەڵگری بڕوانامەن و چەندەها ساڵە لە دەرەوە ژیاون یان خوێندوویانە، كەچی لە گەرمەی شەڕی خۆتڕێنی ناوخۆدا بە وەزیر و گزیر و پەرلەمانتار و ڕۆشنبیرانەوە كەوتنە شیر و تیر لە یەكدی هەڵسووین، تەییار و ئامادە خۆیان بەست بۆ چەشنێک لە خۆکوژی، لە کەناڵەکانی ڕاگەیاندنەوە بە تەرمی بەجێماوی یەکتریان دەگوت "كەلاکی بەجێماو". ئاشی ئەو جەنگەی ناوەڕاستی نەوەدەكان بە بازووی جەنگاوەران و عەقڵی خوێندەوارەكانی كورد دەگەڕا، كە هەنووكەش بۆنی ئەوەی لێدێت دیسانەوە ئەو ماكینەی جەنگە بگەڕێ و بێتەوە كە باراشەكەشی خوێنی لاوەكان بێت، لاوە نامراد و بەدبەختەکانی چینە بێبەشەکانی کۆمەڵگە. زۆر زەحمەتیشە ئەو دوو بەرەیە لێكدی جیا بكەینەوە، جیاكردنەوەی باوكە جەنگاوەرەكان بە خوێندەوار و نەخوێندەوارەكانەوە، لە بەرامبەر ئەو هەموو لاوانەی كە ئاسان بە فەرمانی باوكەكان دەست دەدەنە چەکەكانیان و ڕووەو شەڕگەكان تاو دەدەن و بۆ سەر یەكدی هەڵمەت دەبەن و هێرشی شێتانە دەكەنە سەر سەنگەری یەكدی كە دواجار سەنگەرەكان ماڵ و مەكتەب و كەلاوەكانی ئێمەن، دوای جەنگەكانیش كۆشك و تەلارەكانی ئەوان بەپێوە دەمێننەوە و پارێزراو دەبن، ئەو ڕەشەخەڵكەش سەرلەنوێ سەرگەرمی دروستكردنەوەی كەلاوە ڕووخاوەكانیان دەبنەوە، لاوە بێ موراد و هەڵخەڵەتاوەكانیش جوانەمەرگ دەبن و دەبنە پێخوست و پێخۆری ئەو ڕەشەڕاوە و جەنگە نەبڕاوانە.
ئەو کاتەشی کە لە ناوەڕاستی نەوەدەکاندا بە شەقی "واشنتن" پارتی و یەکێتی لەسەر مێزی گفتوگۆ دانیشتن بۆ ئاشتبوونەوە، دواتر لە پەرلەمانی کوردستان دیدارێکی ڕووبەڕوو لە نێوان "مام جەلال" و "کاک مەسعود" ساز کرا و قسەوباسی زۆر کرا کە پتر لە پاکانە و خۆدزینەوە دەچوو لەو ڕۆحە شەڕانگێز و تەماعکارە بە دەستەڵاتێکی ئەزەلی و هەزەلی، ئەوەی بۆ من کارەسات بوو ئەوسا " مەسعود بارزانی" گوتی، " گەر دادگایەکی پاک و تەمیز هەبێت من و مام جەلال بێگوناه دەردەچین لەو شەڕە نەخوازراوە، لەولاوە "مام جەلال" گوتی، " گرنگ ئەوەیە ئاشت بووینەوە و هەقە وای تێبگەین کە تەمسیلیە بووە!" بە واتا نمایش و شانۆگەری، بەڵام من لەو ڕۆژگارە وتارێکی درێژم نووسی کە بە داخەوە وا نییە، چونکە لەو شانۆگەری و نمایشەدا هیچ کام لە قوربانییەکان هەڵنەستانەوە و بێدار نەبوونەوە دوای وەستانی جەنگی خۆتڕێن، یان دوای کۆتایی نمایشەکە و پەردە دادانەوە، خۆ ئەو مەرگەساتە جەنگی ئەو دوو ناحیزبە شانۆگەرییەکانی "شکسپیر" نین: نموونەی هاملێت و ماکبێت و مەرگەساتی شالیر و ئۆتێللۆ کە لە کۆتاییدا دەرهێنەر بێت و چەپڵەیەک بکوتێت هەموو کوژراوەکانی سەر شانۆ قیت و قۆز ڕاست ببنەوە؟
سەرباری ئەوەش کە خۆ بێگوناه کردن لەو مەرگەساتەی براکوژی لەسەر زاری "مەسعود بارزانی" چەواشەکردنی خەڵکییە کە هەموومان دەزانین مێشێک بۆی نییە بە بێ مۆڵەتی ئەو دوو زاتە بە ناو هؤڵە داخراوەکاندا بفڕێت کە تیایدا لە گەلاوێژی (1963)ەوە کە یەکەمین شەڕە تفەنگ لە بەرامبەر یەکدیدا دەکەن بە دیاری کوردانە بۆ هەموومان، کە ئەو دوو حیزبە عەمبارەپۆیانە دژ بە یەکدی سەدەها کۆبوونەوەیان گەرم کردووە تا هەنووکەش بەردەوامە، کارەساتی شکستی مانگی ئۆکتۆبەری / 2017 زیندووترین نموونەیە.
ئاخۆ بەڕاست باوكە جەنگاوەرەكان بڕوبیانووی دروستیان هەیە بۆ شەڕ و ململانێ كە دروشمەكانیان پڕ لەهاواری ئازادی و بەختەوەری و سەركەوتن.. یان گەمە و فێڵێكە و تاكتیكبازی تاوەكو تووڕەیی و دڵگەرمی لاوەكان بوروژێنن كە لە بنەڕەتدا بێبەشن و لە كولەمەرگییدا دەژین؟ كە سەرەنجام هار و هەڵگەڕاوە ئامادەی هەموو جۆرە ململانێ و بەیەكدادانێكن، دواتریش كە جەنگ تەواو دەبێت، گەورەكان هەر هەموو خۆشی‌و ناز و نیعمەتێكی حوكمڕانی دەچننەوە و پرسە و ماڵوێرانیش دەبێت بە پشكی جەنگاوەرە لاوەكان. ناكرێت خۆمان لەوە گێل بكەین كە شەڕ و كوشتن و بڕین یان تیرۆری سیاسی کە گەمەیەكی خوێناوی ئاغاكانی جەنگ و باوكە پیرۆزەكانە کە ڕەشەخەڵكەكە و گەنجە خوێنگەرمەكان تیایدا بەشدار دەبن، بە تایبەتی لە نێو سەدەی ڕابردووەوە، زۆربەی جارەكانیش وا ڕێكەوتووە كە باوكە سیاسەتبازەكان و میرەکانی جەنگ ئاشت ببنەوە، كەچی دایك و ژن و خوشكانی ئەو شەهیدە لاوانە ڕەشپۆشن و باوكانی پیر و ڕیش چەرموو دەرۆزەكەرئاسا لە بەردەمی بارەگاكاندا بۆ پولێكی كەم چاوەڕێ دەبن، وەك نرخی خوێنێكی بە ناهەق ڕژاو، لە ئاكامدا دیسانەوە باوكانی جەنگاوەر وێنەكانی ئەو گەنجانە بە دیوارەكانەوە هەڵدەواسن تا سەر لە نوێ بەخوێنی ئەوان دەنگێكی زۆرتر ببەنەوە، چونكە مەرجە بەر لە مەرگ و دوای مەرگیش كوڕە كوژراوەكان سوودیان بۆ میرەكانی جەنگ نەبڕاوە بێت، هەر حیزبە و هەوڵ دەدات ژمارەی شەهیدەكانی لە هەزارەها تێپەڕ بكات تاوەكو خوانی گەورەكان چەورتر بێت، ئەو ڕەشەكوژییەی كوردان كە تەمەنی سەدەها ساڵە و لەو نیو سەدەیەی دواتردا بۆتە كاسبی و بازاڕگەرمی سیاسەتبازە خوێنخۆ و گەورەكانی كورد، هیچ قۆناغێكی مێژوویی خۆمان نادۆزینەوە كە لە نێوان جەنگێك و جەنگێكدا سووڕێكی دیكەی خوێناوی و براكوژی تێدا نەبووبێت، ئەوەش وایكردووە كۆمەڵگایەكی شارستانی ساز و ئامادە نەبێت كە هێزی پێكەوەژیانی هەبێت وەك میللەتانی دیكە دەزگا و دامەزراوەی خۆمان هەبێت كە بناغەكانی ئاسان نەلەرزن نەڕمێن بەسەرماندا،
پەرلەمانێك كە تەمەنی بیست و شەش ساڵە و كەچی تا هەنووكە لە دیوەخان دەچێت، ئاغاكانی جەنگ زوو زوو وەك ماڵەباجێنە تێكیدەدەن، یان دەمامك دەپۆشن و بە درۆ وای دەنوێنن كە ئاشت و تەبان لە تەك یەكدیدا، لەسەرەوەڕا تەوقە دەكەن و لە ژێرەوەش پلان و نەخشەی ڕەش لە دژی یەكدیدا دادەڕێژن، ئەندامەكانیش لە زۆربەی خولەكاندا لەو منداڵە شەرمنانە دەچوون كە ناتوانن بێ ڕێنمایی باوكەكان بجوڵێن، ئەوانەشی كە لاساری دەكەن، هەڕەشە لە بەختی ناپوختی خۆیان دەكەن.
مەترسی گەورە لەوەدایە كە مێژووی مرۆڤایەتی لە قۆناغی جیاوازدا كەڵكی لە ڕۆحی دیلییەتی حەشامات و خەڵكی بندەست وەرگرتووە، لەو كچ و كوڕانەی بە هەموو تەمەن شكێندراون و ترساون و كۆیلەكراون، بە واتا مێژووی بەندەواری و بندەستی وا دەكات كەسەكان وا پەروەردە بكرێن كە بۆ هێزو توانایەكی باڵا یاخود خودایەك بگەڕێن، وەك چۆن ڕژێمە تۆتالیتارییەكان زەمینەیان بۆ خۆش كرد، لە چەشنی نازیزم و فاشیزم و ستالینیزم و فوندەمێنتالیزمی ئیسلامی، بۆ هەمیشە ئەو هێزە نادیارە بە تەنیا خودای ئاسمانان نییە،ـ زۆر جاران لاوازی و بندەستی و شكستی ڕۆحی و نشوستی ئینسانی و ترس وامان لێ دەكات لە خودایەك و باوكێك یان هەر سەردار و زەواڵێک بگەڕێین لەسەر زەمین نەوەك لە ئاسمانان. لە ناو وەها فەزا و كەڵچەرێكدا كە هەر هەموومان وانەكانی بندەستی و كۆیلەبوونمان خوێندووە، لە ناو ماڵەكان و مەكتەبەكان و مزگەوتەكان و جیزبەكاندا، زۆر بە ئاسانی دەبینە سەرباز و دەرگاوان و چەكبەدەستی ناو لەشكر و سوپا و كۆشكی ئەو باوكە پیرۆزانەی وەك مێگەل ڕۆڵەكانیان ڕووەو قەسابخانە و شەڕگەكان ڕادەكەن، چوونە پاڵ هێزە هەرە گەورە و زەبەللاحەكان كە پڕ لە سام و هەیبەتن، پەیوەندی نییە بە دروشم و مژدە و خەونەكانی ئەو كچ و كوڕانەوە، زۆر جاران گەمەكە وەها ئاڵۆزە و شەڕەكان وەها پیرۆز دەكرێن كە كەس ناتوانێت بیر لەوە بكاتەوە قوڕمیش كراوە و بۆتە ئامێر و ئامڕازێك لە ناو ئەو جەنگەدا، برغوویەك لە ناو مەكینەیەكدا. بە گەڕانەوە بۆ مێژووی خوێناوی حیزبە كوردییەكان و كاروانی ئەوانەی بە دەستی براكانی خۆیان كوژراون، كەمتر نین لەوانەی بە دەستی دوژمنەكان كوژراون، گەر ئەمڕۆكە بتوانین بە موعجیزەیەك ئەو شەهیدانە یان كوژراوانە زیندوو بكەینەوە، بە تێكڕا پەشیمان دەبنەوە و داوای خوێنی بە ناهەق ڕژاوی خۆیان دەكەنەوە. پرسیارەكە لێرەدا ئەوەیە: ئاخۆ ئەوە چەند باوكێكی پیرۆز و میرەكانی جەنگ و دكتاتۆرێكە كە بە هەزارەها سەرباز و تفەنگ لە شان و ملكەچ دروست دەكات و لە ناو كەند و لەند و چاڵەكاندا بە كوشتیان دەدات یان پێچەوانەیەكەتی كە وا دەكات ئەو هەزارەها سەربازە نائومێد و سەركوتكراو و خەسێندراوە ژمارەیەكی كەم لە دكتاتۆر و باوكی پیرۆز و خوداوەندەكانی شەڕ دروست دەكەن؟
زۆر جاران لەبەرامبەر كارەساتەكانی ناو سروشتدا مرۆڤ بێتوانا و دەستەپاچە دەوەستێت، هەر وەك مەرگەساتەكانی ژێر زەبری سۆنامی و بوومەلەرزە و گڕكان و لافاو و كۆلێرا و وشكەساڵی و تاعوون، كەسانێك هەن هۆكاری كارەساتەكان دەگەڕێننەوە بۆ غەزەبی سروشت و حیكمەتی ئاسمان، هەندێك جاریش وەك تووڕەیی و تۆڵەی خودی سروشت و ڕەگەزەكانی دەخوێندرێنەوە كە لە داخی بێباكی مرۆڤ بەرپا دەبن، چونكە خاك و هەوا و ئاوی پیس كردووە، كە دڕندەئاسا چواردەوری خۆی وێران دەكات. كەچی ئەوەی كە لە مێژووی ئێمەدا ڕوودەدات، كارەسات و دەرد و نەهامەتی و مەرگێكە كە ڕێك دەستكردی خۆمانە و بۆ خۆمانە، وەك ئەوەی بەر نەفرەتێكی ڕەش و ئەبەدی كەوتبین.
جیۆلۆجییەكان بۆ هەمیشە دڵنیامان دەكەنەوە كە كوردستان دوورە لە چەقی یان هێڵی بوومەلەرزەوە، تەنها ئاسەوار و شەپۆلێكی كەمی ئەو زەمین لەرزەیە جاروبار ئێمە دەگرێتەوە و دەمانترسێنێت، هەر بۆیە لە وێرانكارییەكانی بوومەلەرزەیەكی ڕاستەقینەوە بەدوورین، بەڵام مایەی تێڕامانە كە كوردستان و خەڵكەكەی كەوتوونەتە سەر چەق و هێڵی ناوەڕاستی بوومەلەرزەیەكی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئەخلاقی، بوومەلەرزەیەك كەوا لە ناو رۆح و دڵ و عەقڵی خۆماندایە، بە تەنها شەپۆلێكی ترسناكی زەمین لەرزە نییە كە لە دەرودراوسێكانمانەوە گەیشتبێتە ئێمە، لە خاك و كیشوەرێكی دیكەوە نەهاتووە، كە هەر جارە و لێمان دەدات و مەرگی هەزارەها كەس و وێرانەخاكێكمان بۆ بەجێدێڵێت، بوومەلەرزە كوشندەكان دەستكردی باوكە زۆردار و ئەبەدییەكانی خۆمانن، باوكە چەوسێنەر و میرەكانی جەنگ لەودیو دەرگاكانەوە چاوەڕێن تاوەكو نەوەیەكی تازە لە دایك دەبێت، ئەوانیش كە لە خەم دەڕەخسێن و گەورە دەبن، دیسانەوە تەییار و ئامادەیان دەكەنەوە بۆ جەنگ و بوومەلەرزەیەكی دیكە، وەك خوداوەندەكانی ناو میتۆلۆژیای یۆنانی، وەك دێوەكانی ناو ئەفسانەكان و ئەژدیهاكان دەنەڕێنن و دەفیشكێنن و لە نەعرەتە دەدەن، بە هەنگاوی جەهەننەمی و شەڕكەرانە بە هەموو لایەكدا مل دەنێن و ئاگر دەبارێنن و پێ لە زەوی دەكوتن و دونیا دەهەژێنن، بوومەلەرزەیەكی دیكە و كاولكاری و ڕووباری خوێن و فرمێسك و كوشتارگەیەكی پڕ لە لاشەی گەنجە نامرادەكان.. نەوە دوای نەوە. مەرج نییە هۆكارەكانی ئەو خوێنڕشتنە تەنگژەی سیاسی و ململانێیەكی ناوەكی فیكری چەند حیزب و باڵێك بێت لە بەرامبەر یەكدیدا، یان خۆجیاكردنەوەی چەپەكان لە ڕاستڕەوەكان، بە هەر بارێكدا بێت هۆكارەكان چەندە ڕاستەقینە و پیرۆز بن یان ساختە و پیس، كە جەنگ بەرپا بوو، قوربانییەكان وەك یەك خوێنیان لێ دەڕژێت، ئەوانەی كە لە ناو دەچن كۆمەڵێك مرۆڤن كە زۆر جاران هەمان خۆزگە و خەون و خولیایان هەیە، هەمان فریو دەخۆن، باوكە ئەبەدییەكانیش شەڕگە جەهەننەمییەكانیان بۆ گەرم دەكەن، بۆ هەمیشە مژدەكان و دروشمەكان ڕەنگاوڕەنگن و... مەرگەكانیش هەر یەك ڕەنگن..!