بیست لیتر تاریکی و منداڵییم بە دیوارەکەدا دەڕێژم
دەستێک هینی چاخی بەردین، قۆرئانێکی حەجمی گیرفان
دەکرا من تۆم خۆشویستبا
ئەگەر من باوکی تۆ بوایەم، نەوەک کوڕت.

٢٩ ی ئەپریل، شاعیری لاوی دانیمارک کە نەوەی ئەو کۆچبەرە فەلەستینیانە بوو کە وەک پەنابەرانی بێ دەوڵەت لە دەستگاکانی ئەوروپادا تۆمارکراون، لە ماڵەکەی خۆیدا بە مردووی دۆزرایەوە. تا ئێستاش وەک مەرگێکی ئاسایی ناوبراوە و هیچ هۆکارێکی دیکەی لە پشتەوە نەبووە. ئەو تەنها فریاکەوت ٢٤ ساڵ بژی و دوو بەرهەمی شیعری جوان لە دوایی خۆیەوە بەجێبێڵێ.

مەرگی یەحیا بە یەکێک هەواڵە گەورە کولتورییەکانی ئەوروپا لەقەلەم دەدرێت. لاوێک لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا بە کۆمەلە شیعری" یەحیا حەسەن" وەک بەهێزترین دیاردەی شیعری لە دووهەزەرەکانی دانیمارکدا ناودەردەکات و شیعرەکانی وەردەگێردرێتە سەر کۆمەڵێک زمانی جیهانی.
لە پاش شەش ساڵ بەشی دووەمی شیعرەکانی بە ناونیشانی "یەحیا حەسەن ٢" چاپدەکات و چەند مانگێک لە دوای ئەوەوە دمرێت.
شیعرەکانی یەحیا هەتا بڵێی تووڕەن. ڕوون و بێ پەردەن. دژی ئیسلام و باوک و کۆمەلگای دانیمارکن. لە بەرپرسەکانی سۆشیالەوە، بۆ دەستگاکانی پۆلیس و ئەنستییتیۆتەکانی کە سەروکاریان لەگەڵ ئەو منداڵانەدایە کە تووشی گرفتەکانی مەوادی بێهۆشکەر و تاوان بوون، باوک و خزم و مەلای مزگەوت، هەر هەموویان ئەم نیگا توورەیەی یەحیایان بەردەکەوێ.

لە هەمووی سەرنجراکیشتر، نیشاندانی ژیانی کۆچبەرانی موسوڵمانە وئەو بەریەککەوتنە کولتورییانەی نەوەکانیان دووچاری دەبنەوە.
ڕەخنەگرانی ئەوروپا لە دابەشکردنی یەحیادا بەسەر بەرەی چەپ یاخود ڕاستتدا سەرە گیژەیەکی گەورە دەیانگرێت.
ئاخر یەحیا حەسەن بەشێک لەو چیرۆکانە دەگێڕیتەوە کە ڕاست و ڕاسیزمی ئەوروپا چەندین ساڵە لەبەرانبەر پەنابەراندا دەیلێنەوە . چەپی ئەوروپا لە یەحیادا ئەو هاوارە دەبیستێ کە لە گیتۆکانەوە دێتە دەر. ئەو خۆی لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفیزیۆنی سویددا، لە بەرانبەر ئەم ڕەخنانەدا دەڵی: بۆ من هیچ گرنگ نییە کە ئەجێنداکە لە لایەن چەپ یاخود ڕاست، شەیتان یاخود خواوە دادەڕێژرێت، بۆ من پرسیارەکە دەربارەی شیعرە، دەربارەی ئەدەبە. من وای دەبینم کە ئەدەب و شیعر دەبێ لەپەیمانە جۆراجۆرەکانی دیکە ئازاد بن.
ڕۆژنامەی ئافتونبلادیتی سویدی دەنووسێ: یەحیا حەسەن چۆن دەخوێنرێتەوە، بەجۆرێک لە جۆرەکان خوێندنەوەی یەکێك لە پرسیارە چارەنووسسازەکانی ئەوروپایە"
بۆ من یەحیا حەسەن دەنگێکی بەهێزە بۆ ئازادی، ئەگەرچی پێشێلکەری ئەم ئازادییە باوک بێ، یان دەنگی بڵندگۆی مزگەوتێک یاخود کولتور و ستراکتۆرێکی ڕاسیستی بێت.
ئەو وەک گەنجێکی هەژدە ساڵە، شیعر دەباتەوە ئەو شوێنەی کە دەبێ لەوێ بێ. بە بێ ڕتووش و زۆر لەخۆکرنی شاعیرانە و وێنەی شیعری. ئەو بۆ درکاندنی ڕاستییەکان لە دەرئەنجامی ڕاستیەکانی یەک زەڕڕە سڵ ناکاتەوە.
ئاخر یەحیا حەسەن و شیعرەکانی یەک بوون. ئەو گەنجێک بوو کە چەندین جار لەسەر دزی و سەیارەفڕاندن و حەشیشە کڕین و فرۆشتن لە زینداندا دیلکرابوو. بەڵام لەپاڵ وەسفکردنی چۆنێتی وەدووکەوتنی سەیارەکانی پۆلیس بەدوای ئەودا، بێموبالاتی خێزان و دەسەلات و دامودەستگاکانی کۆمەلگا لەبەرانبەر ژیانی گەنجێکدا، هەر هەموو ئەم هۆکارانە بە ڕووخساری بێدەمامکی خۆیانەوە، لە شیعرەکانی یەحیا حەسەندا، بە ڕووتی نیشاندەدرێن. ئەم چەند شیعرەی خوارەوە لە کتێبی یەکەمی یەحیا حەسەندا و لە وەرگێرانە سویدییەکیەوە کراونەتە کوردی.
Yahya Hassan, Nordstedt, 2017

منداڵی
پێنج منداڵ لە ڕیزێکدا و باوکیش بە گۆپاڵێکەوە
هەمووان پێکەوە دەگرین و گۆمێک لە میز
دەستی چەپ یاخود راستمان بۆ پێش خۆمان درێژدەکەین
ئای لەو دەنگەی کاتێک زرمە لە یەکێک هەڵدەسێ
خوشکێك کاتێک لەسەر قاچی چەپی بازدەداتە سەر قاچی ڕاست
میز جۆگەیە و بە قاچیدا دەڕژێتەخوار
یەکەم جار دەستی ڕاستی، دوای کەمێ تر، دەستی چەپی
گەر دواش کەوێ، بەرجێیەکی دیکەی دەکەوێ
زرمەیەک و هاوارێک و ژمارەیەک، سی، چل، پەنجا
دوا لێدانیش، شەقێک لە قن کاتێک ژوورەکە جێدێلرێ
دەستدەنێتە سەر شانی گچکەکەمان، قیافەی رێکدەخاتەوە و
بەرجنێو و شەقی دەدا
من چاوشۆر وچاوەڕوانی نۆرەی خۆمم
لە حەسرەتتدا، دایکم قاپەکان دەشکێنێ
لەولاشەوە، ئەلجەزیرە هەواڵەکانی پەخشدەکا
بلدۆزەرێک بە گرمەگرم
دەست وقاچی ژیان تاڵکەر
کەرتی غەززە لەناو تیشکا
ئاڵاکانن دەسووتێنرێن
گەر تاکە زایۆنیستێک بوونی ئێمە قبووڵنەکا
گەر بەڕاستی ئێمە هەبین
کاتێک بە دوای کەمێک هەوا و مانایەکدا هەناسەبڕکێ گرتووینی
لە قوتابخانە بۆمان نییە بە عەرەبی قسان بکەین
لە ماڵیشەوە بۆمان نییەبە دانیمارکی بپەیڤین
بۆکسێک و هاوارێک و ژمارەیەک

گوورچیلەکە
گشت پێکەوە، بۆ خالێکم لە دوبەی، پارەی گوورجیلەیەکمان پاشەکەوتکرد
بۆ باپیرەییشم لە لوبنان، بۆ نەشتەرگەریەکەی دلی
بۆ دەردی ئەوانی دیکە، پارەمان خڕدەکردەوە
لەژێر فەرشدا پارەکانمان دەشاردەوە
دەمانگۆرییەوە بۆ دۆلار و پێکەوە دۆعاماندەکرد

خۆشەویستی
ئەوکاتەی من لە زیندان بووم، باوکم منداڵێکی دیکەی بوو
من نازانم ناوی چییە
بیرم نایە کوڕ بوو یان کچ
مەرەخەسییەک ، سەردانی مالی باوکم کرد
کە من هاتم، مندالەکان دلیان خۆش بوو، دەیانویست یاریم لەگەڵ کەن
باوەژنەکەم وتی: نابێ پەنجەم بەر پەنجەی کەسیان بکەوێ
گەورەکەیان، بە سکەخشێ دەهات بۆ لام
زللەیەکی تووندی لێدا
منداڵەکە بە دەم گریانەوە وتی: ئاخر دایە تۆم خۆش دەوێ
زللەیەکی کەی پیاکیشا،
بەلام من نا، دایکی وتی.

دوانزە ساڵ
کاتێک برا بچکۆلەکەم سەرجێگاکەی خۆی تەڕدەکرد
بە بۆکس خەبەردەکراوە.
شەوێک براکەم رایوەشاندم: کاکە هەستە، میزم بەخۆمدا کردووە
بۆیە گرفتی وی بوو بە هی من.
بەدزییەوە خۆمگەیاندە توالێت و دەسری تەڕم پەیدا کرد و
لەشیم سڕی
دۆشەکە ئاونەدزەکەم پاککردەوە و
جلەکانیم کردە کیسە و لە ژێر تەختەکەی شاردمەوە
لێفەکەیشم هەرشەو گۆڕی
بۆ بەیانی، لێفەکەیشم تووردایە ناو عەللاگەکە و
لە پەنجەرەی قاتی یەکی ماڵمانەوە، هەلمدایە خوار.
دانم شت و نانێکی عەرەبیم خوارد
عەللاگەکەم لەلای دایکم، لە شوقەی ژمارە ٣٦جیهێشت
گەرچی باوکم پییوتبووم
ڕێم کەوێتە ماڵی دایکم، قەپۆزم شین و مۆردەکا.
لە دوای مەکتەب، عەللاگەکەم هێنایەوە
بۆنی میزی لێنەدەهات
باوکم هیشتا لەسەرکاربوو
لە ژووری میوان دانیشتم وجگەرەیەکم داگیرساند
لە دوورەوە، سەیری دیوارەکەم دەکرد.

ماڵبڕین
لەسەر ٣٠٠ لێدەخوڕین
لە سەیارەیەکی چەتالکراوی دزراوی بێ ئیستۆپدا
دەستکیش لە گیرفانەکانی دواوە دادگایکردنەکانی ئایندەن
من لەسەر جادەکەوە چاوچاوێنمە
پەنجەرەی سەر حەوشەکە دەشکێنی و
هەڵدەگەرێ و دەرگاکەی ماڵ دەکاتەوە
بۆنی عەترەکەت هێشتا دێت
پەنجەرەکان تاریکدەکەم
"ئای ماک"ەکە لە رارەوەکەدا دادەنێم
ئامۆزاکەم کەلوپەلەکان هەڵدەگرێ و دەیانبات بۆ ناو سەیارەکە
ئەو بە دراوسێکان دەلێ: یارمەتی هاورێیەک دەدەین
بە نیازی گواستنەوەی ماڵە.
دواتر تێڤێی و بڵندگۆکان، ئەمپریفایەر وقەوان و
لاپ تۆپ وئایپاد و گیتارەکان
باران بەلێزمە لە جامی بەردەمی سایەق دەدا
فلچەکان هیچییان ئیش ناکەن
من نازانم، لە کوێێ شارداین
چەند رەقەمی سەیارەی دی دەدزین و رەقەمە کۆنەکە دەگۆڕین
لە بانزینخانە فولی دەکەین و دوو هۆڕنییان بۆ لێدەدەین
قاچ لە بانزینەکە توونددەکات
من پیی دەڵێم بە هێواشی بەلای چەپدا
ئامۆزاکەم وەک شێت سەیارە لێدەخورێ
وەک ئەوەی گەواهینامەی لێخوڕینی رەسمی پێ بێ.
وەک ئەوەی شتەکانی ناو سەیارە، کەل و پەلی گواستنەوەی ماڵ بێ
ئێستاش لە ناو خەتی لێخوڕینی پاسەکاندا گیرمانکردووە
من بە سەریا دەقیژێنم: گەمژە، پێم ناڵێی چی دەکەی؟
کورسی سایەق تا دەتوانم دەبەمە دوا، بەگ دادەنێم
هەر بە پێوە ، قاچ لەسەر بەنزین توونددەکەم
سەیارە باڵی لێدەردێ.

202020503