"ده‌بێت یه‌کێتی له تاله‌بانی رزگاربکرێت" (1) و "ماڵیکردنی هێزەدڕندەکەی نێو یەکێتی"،(2) دوو وتارن که به شێوه‌ی جۆراوجۆر له سه‌ر یه‌ک ته‌وه‌ر کارده‌که‌ن. یه‌که‌مییان مه‌ریوان وریا نووسویه‌تی و دوومیان ئیسماعیل حه‌مه‌مین.
ئەگەرچی پرسیاری سەرەكی ئەو خوێندنەوەیە ئەوە نییە، ئایا (حكومەت/دەسەڵات) هەوڵیداوە نوێنەری تەواوی خەڵكی بێت، یان تەنها بەرژەوەندی لێپرسراوان و دەسەڵاتداران رەچاو دەكات؟ بەڵام لەبەر ئەوەی لە دەرەوەی ئا و نا، خۆپیشاندان بە مەرگی ئایدیۆلۆژیا و میتا ناسنامە و منی ئازاد و شۆڕشی سپییەوە ناس دەكرێت، بۆیە ناتوانین لە خوێندنەوەی دەقی خۆپیشانداندا نكۆڵی لە سلبیاتی حكومەت/دەسەڵات بكەین، وەك چۆن ناتوانین ئامادەگی هەمەڕەنگی شەقام و بەتایبەتی نەوەی ئینتەرنێت بە هەند نەگرین!
(مۆریس بلانشۆ) ئەزموونی ئەدەبی و ئەزموونی مەرگ بەیەكدەچووێنێ، هەرگیز بەدوای دەلالەت و ماناوە نییە، وەك چۆن نكۆڵی لە تاك خوێندنەوەیی دەكات و پێیوایە یەك خوێندنەوەیی ناتوانێ راڤەكردن بسازێنی. زمان لای بلانشۆ دەبێ پەیوەندی دووركەوتنەوە لەگەڵ شتەكان، لەگەڵ ئەو شتانەی دەیەوێت ناویان لێبنێ، دابمەزرێنێ.
زۆرجار ئەوەی دەقە ئەدەبییەكان دەیڵێن، زۆر زیاترە لە تێگەیشتنی ئێمە بۆیان، ئەدەبیات وەك ناوەندێكی دەربڕین كاتێك هەست و هزر و خەیاڵ دەنوسێتەوە، سەرجەمیان ئاوێتەی یەكدی دەكات، ئەمە وادەكات بەشێك لە وتراوی ناو دەقەكە بە پەنهانی بمێنێتەوە، ئەم بارە زیاتر ئەو هزرانە دەگرێتەوە لە پشت گێڕانەوەوەن و، بە ئاسانی ناگەنە خوێنەر، چونكە ئەو بابەتانە زیاتر لە ڕێگەی ئاماژە و سیمبولەكانەوە دەردەكەون بەتاییەت لە چیرۆكەكاندا.
زمانی سێیەمی دەق
لەناو دەقێکی شیعری شەهید کەوڵۆسیدا..
شیعرەكانی (محەمەد عومەر عوسمان) هەڵگری دنیایەكی فەنتازی و پڕ لە ئازار و غەریببوونی ئینسانەكانن. من لە خوێندنەوەی دیوانە تاقانەكەی (لەغوربەتا) هەستم دەكرد ئەم شاعیرە لە قووڵایی ئازارەكاندا دەنووسێت.
