له هه‌ردوو ده‌قی شاعیر سه‌باح ره‌نجده‌ر:
(تۆم ئه‌م به‌ره‌بەیانییه ناسی، نه‌مزانی له كام نوێژدا)
(له نوێژی ئه‌م به‌یانییه‌دا كه‌وتمه ناو ئاگرى گه‌وره‌ى سرووش و به‌رزبوونه‌وه)
ده‌قى (تۆم ئه‌م به‌ره‌بەیانییه ناسی، نه‌مزانی له كام نوێژدا) خوڵیا و په‌رۆشی خودێكه له به‌رامبه‌ر نهێنى بوون له نیگه‌رانیدا ده‌خولێته‌وه، هه‌ر له ناونیشانى ئه‌م ده‌قه‌شیعرییه‌دا ئاماژه‌یه‌ك هه‌یه به په‌یبردنى شاعیر به زانینی نهێنییه‌ك، به‌لام نازانێت له كام رێگایه‌دا له رێگاكانی گه‌یشتن به‌و نهێنیه ، ئه‌و نهێنییه‌ى زانیوه! په‌یبردن به‌و نهێنییه ده‌رككردنه به‌راستییه‌كى ره‌ها، كه نزیكبوونه‌وه‌ى خوده پاك وبێ گه‌رده‌كانه له ده‌ركه‌وته‌كانی دونیاى ته‌لیسماوى راسته‌قینه‌ى بوون.
به‌كارهێنانی رسته‌یه‌ك بۆ ناونیشانی ئه‌م ده‌قه شیعرییه، خۆى له خۆیدا ئاسۆكردنه‌وه‌یه‌كى دیكه‌یه به‌سه‌ر ماناكردنه‌وه‌ى نهێنییه‌كان. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ناونیشانى شیعره‌كه رسته‌یه‌كى مانابه‌خشی ئاسایی نییه، چونكه له‌م رسته‌یدا (تۆم ئه‌م به‌ره‌بەیانییه ناسی، نه‌مزانی له كام نوێژدا) تێكه‌لییه‌كى زه‌مه‌نه‌كان به‌دى ده‌كرێت، ئه‌م به‌یانیییه... له‌كام نوێژدا، نوێژه‌كان له كات وساتی جیاجیادا ده‌كرێن، به‌ڵام شاعیر باسی ئه‌م به‌ره به‌یانییه ده‌كات و ئاماژه‌ش به چه‌ندان نوێژ ده‌كات، ئه‌م تێكه‌ڵكردنه‌ى زه‌مه‌نه‌كان مانا به‌خشینێكی دیكه‌یه به زه‌مه‌ن به میانه‌ى تێكشكاندنی ئه‌و پێوه‌رانه‌ى كه مرۆڤ بۆ زه‌مه‌نه‌كانی داناوه ، به‌یانی، ئێواره، شه‌و، ئه‌مساڵ ، پار ساڵ... ئه‌گه‌ر بۆ راپه‌راندنی ئیشوكاره‌كانى رۆژانه ئه‌م پێوه‌رانه سوودی خۆیان هه‌بێت، ئه‌وه بۆ شاعیرێكی خولیاى ئه‌ودیو پێوه‌ره‌كانى رۆژانه، سودێكی واى نییه، كه گرنگی پێ بدرێت، بۆیه شاعیر له هه‌وڵى تێكشكاندنی ئه‌و مانایه‌ى زه‌مه‌ندایه، كه خۆى له تێكه‌لكردنی زه‌مه‌نه‌كان ده‌بینێته‌وه. دیاره ئه‌مه‌ش له رسته نائاساییه‌كه‌ى ناونیشانى شیعره‌كه‌دا به دى ده‌كرێت.
ژیان و مردن چیرۆك وسه‌ربورده‌ى مرۆڤه‌كان، كه له‌م نێوه‌دا نه‌رم وبۆندارى رِووناكى ئۆقره‌یی پێ ده‌به‌خشن، به‌ڵام ئه‌م چیرِۆك و سه‌ربوردانه مێژوویه‌كى دوورو درێژیان هه‌یه، مقۆمقۆ وده‌مودومی گه‌رمییان هه‌یه، كه له كتێبه‌كاندا نووسراونه‌ته‌وه، ئاخۆ بلێى هاوه‌ڵانى شاعیر ئه‌و كتێبانه‌یان خوێندبێته‌وه، كه شاعیر پێیانی داوه ؟!
ژیان ومردن ئێمه پێكه‌وه له‌به‌ر نازی نه‌رم وبۆندارى ڕووناكیدا زۆر ڕۆیشتووین
خۆبده‌نه به‌ر گه‌رمایى ده‌مودووم
كتێبی ئێوه‌م زۆر داوه به هاوه‌ڵانم بیخوێننه‌وه
ئه‌م سێ دێره‌ى ده‌قه‌كه ده‌روازه‌یه‌كه بۆ چوونه ناو دونیایه‌كى فراوانتر له په‌یبردن به بوون، كه دواتر ده‌بینین یه‌كه‌م په‌یژه‌ى چوونه ناو ئه‌و دونیا فراوانه خه‌ڵوه‌ت كێشانه، له‌یه‌كه‌م خه‌ڵوه‌تیشدا شاعیر سه‌رگه‌رمی خۆشه‌ویستى خودایه:
له یه‌كه‌م خه‌ڵوه‌تدام و سه‌رگه‌رمی خۆشه‌ویستى خودام
خوداى ناو ته‌ورات
خوداى ناو ئینجیل
خوداى ناو قورئان
ئه‌و خۆشه‌ویستییه‌ى شاعیر له یه‌كه‌م خه‌ڵوه‌تدا ، بۆ ئه‌و خودایه بوو كه له سێ كتێبه پیرۆزه‌كاندا باسى لێوه كراوه، واته بێ ئه‌وه‌ى په‌رده‌ى ئاینێكى دیاریكراو بینایی بگرێت، له‌و سێ ئایینه‌دا به‌بێ جیاوازى سه‌رگه‌رمی خۆشه‌ویستى خودا بووه، ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه‌كه بۆ كرۆكی فه‌لسه‌فه‌كه‌ى شاعیر، كه خۆشه‌ویستى بۆ خودا بووه، ئه‌م سێ دێره شیعره‌ى كۆتایی ئه‌و پارچه شیعره‌ى (ئیبن عه‌ره‌بی) به‌بیرمان ده‌هێنێته‌وه، كه باس له فراوانی دڵی شاعیر سۆفى ده‌كات له به‌خۆوه‌گرتنی خۆشه‌ویستیه‌كى بێ سنوور:
لقد صار قلبی قابلا كل صورة فمرعى لـــغـــزلان ودیــــر لـــرهـــبــان
وبــیــت لأوثان وكـعــبــه طــائـــف وألواح تـــوراة ومـصحف قرآن
أدیـن بــدیــن الـحــب أنــى توجــهــت ركائبه فالـحـب دیـنـی وإیمانی
لــنــا أســوة فی بـشــر هـنــد وأخــتها وقـیـس ولـیـلى ثــم مــی وغــیلان
دیاره خۆشه‌ویستى خودا پانتاییه‌كى فراوانی شیعرى سۆفیگه‌رى داگیركردووه، بۆیه بابه‌تێكی سه‌ره‌كی شاعیرانی سۆفی بوو، چونكه خۆشه‌ویستى بنچینه‌ى زانین و سه‌ره‌تاى بوون بووه لایان، خۆشه‌ویستی گه‌ردوونی له نه‌بوونییه‌وه هێناوه‌ته بوون( د.الشیخ شبر الفقیه، الحب الالهی وتطور عند المتصوفه، دار الهادی، 2008، ص 123) ، هه‌روه‌ك حه‌لاج گوتوویه‌تی :
العشق فی ازل الازل من قدم فیه به من یبدو فیه إبدا
العشق لا حدث اذا كان هو صفة من الصفات لمن قتلاه احیاء
(شرح دیوان الحلاج، عبدالقادر الحصنی، دار الفرقد، دمشق، 2011، ص 24)
خۆشه‌ویستى خودا سه‌رتاپا ژیانى رابعه عه‌دوییه‌ى شه‌هیدى عیشقی ئیلاهی داگرتووه، له‌به‌ر ئه‌وه ده‌ڵێت:
حبیب لیس یعدله حبیب و ما لسواه فی قلبی نصیب
حبیب غاب عن بصری وشخصی ولكن عن فٶادی لا یغیب
(عبدالرحمن بدوی، شهیدة العشق الإلهی رابعه العدویه، 170، 187)
خۆشه‌ویستی خودا كه به پڵه‌ى عیشقی ئیلاهی ده‌گاته، له خۆشه‌ویستییه‌كى ئاسایی تێده‌په‌رِێنێت، سه‌رتاپای ژیانی شاعیر ده‌بێته ئه‌و عیشقه، هه‌روه‌ك چۆن له قه‌سیده‌یه‌كى شاعیر جه‌مال غه‌مبار به ناونیشانی ( كه‌س نییه له عیشقا بچێته‌وه سه‌ر" ئه‌و " ) ئه‌مه به‌دى ده‌كرێت. لاى شاعیر (صباح ره‌نجده‌ر) خۆشه‌ویستى و ناسینى ئه‌و خودایه بێ سنوره، به‌ڵام هه‌ست ده‌كات داستان و گێڕانه‌وه‌ى ناو كتێبه پیرۆزه‌كان ئه‌و خۆشه‌ویستییه خودا چوار چێوه‌ى بۆ داده‌نێن وپه‌رژینى ده‌كه‌ن:
ته‌ورات و ئینجیل و قورئان داستانى خودایه‌كم بۆ ده‌گێڕنه‌وه په‌رژینى نه‌شكێنم
لێره‌دا شاعیر ده‌گاته ترۆپكی خولیاى سۆفییانه كه خۆشه‌ویستییه‌كى بێ سنووره..به‌ڵام دواتر شاعیر له بارێكی نامۆیی رۆحیدا ده‌خولێته‌وه، كاتێك گه‌شه رۆحی له دوا خه‌ڵوه‌تدا واى لێ ده‌كات ئه‌و خۆشه‌ویستراوه‌ى بۆ وردنه‌كرێته‌وه:
گه‌شه‌ى رۆح له دوا خه‌ڵوه‌تدام و ئه‌و خۆشه‌ویستراوه‌م بۆ ورد ناكرێته‌وه
لێره‌دا ده‌كرێت له پال ئاماژه‌كردن به نامۆیی، ئاماژه‌ش بێت بۆ تواندنه‌وه له خۆشه‌ویستى خودادا؟
ئه‌و باره نامۆبوونه‌ى شاعیر (سه‌باح رِنجده‌ر) له كۆتایی ده‌قێكى دیكه‌یدا به ناونیشانی (دوا شیرنی) ده‌رده‌كه‌وێت ، كاتێك شاعیر له شه‌ڕی زه‌مه‌ندا گوزه‌ر ده‌كات و به دواى نهێنی ده‌روشانه‌وه و روناكیدا وێله: ته‌مه‌ن و بزه‌یه‌كى نائومێد....خودا و ڕۆژى دیوانی خودا.. من نه‌زانم و نهێنیزاننیم...تۆ ڕازى دڵى خۆتم پێ بلێ.....چۆن رووناكى تۆ بدۆزمه‌وه( رۆژنامه‌ى هه‌ولێر، ژماره 1986 له 22/9/2014 لاپه‌رِه‌ى ئه‌ده‌ب-17- )
له دواى مانگێك له بڵاوكردنه‌وه‌ى ده‌قی(تۆم ئه‌م به‌ره‌بەیانییه...)، ئه‌م ده‌قه به نه‌ختێك گۆرِانكارییه به ناونیشانی (له نوێژی ئه‌م به‌یانییه‌دا كه‌وتمه ناو ئاگرى گه‌وره‌ى سرووش و به‌رزبوونه‌وه) له 8/2/2016 له رۆژنامه‌ى هه‌ولێر بڵاوكرایه‌وه. له‌م ناونیشانه‌دا ئه‌و تێكه‌لكردنى زه‌مه‌نه‌كان به‌دى ناكرێت كه له ناونیشانى یه‌كه‌مجاردا ئاماژه‌مان پێ كرد. به‌ڵكو له‌و ناونیشانه‌دا ئاماژه به حاله‌تى كه‌وتنه ناو ئاگرى سروش و به‌رزبوونه‌وه ده‌كرێت، كه له‌وانه‌یه خۆى له فه‌نابوون دا ببینێته‌وه، به‌ڵام ئه‌م رسته ناونیشانه راسته‌و خۆ باسى ئه‌م فه‌نابوونه‌ت بۆ ناكات، به‌ڵكو ئاماژه‌یه‌ك به پاكبوونه‌وه‌ى زیاترى خودى شاعیر ده‌كات له نوێژێك كه
هه‌میشه له هه‌ڵكشان و به‌رزبوونه‌وه‌دایه، به‌ڵام دواجار كه‌وتنه ناو ئاگر سووتانى به دوادایه، واته له‌و ناونیشانه‌دا ئاماژیه‌ك هه‌یه بۆ سووتان له ناو ئاگرى گه‌ورى سرووش ، جه‌لاله‌دینى رۆمی له مه‌سنه‌ویدا باس له‌م جۆره سوتانه ده‌كات ، كه توانه‌وه‌یه له تاكپه‌رستى و خۆشه‌ویستى خودای ، رۆمی ده‌لێت:
(چیست توحید خدا اموختن خویشتن راپیش واحد سوختن )
فێربوونى ته‌وحیدى خودا چییه ؟ خۆ سوتاندنه له‌به‌ردم ئه‌و تاك و ته‌نهایه
(گر همى خواهی كه بفروزى چو روز هستئ همچون شب خود را بسوز)
گه‌ر ده‌ته‌وێت وه‌كو خۆر بدره‌وشێیه‌وه تاریكییه‌شه‌وئاساكه‌ى گیانى خۆت بسوتێنه
(هستیت در هست ان هستى نواز همچو مس در كیمیا اندر گداز)
بتوێوه له ناو ئه‌و بوون پارێزه‌ى وه‌ك چۆن مس له كیمیادا ده‌گۆڕدرێت و ده‌توێته‌وه
(در من و ما سخت كردستى دو دست هست این جمله خرابى از دو هست)
خۆم و خۆمانت به‌هه‌ردوو ده‌ستت گرتووه ئه‌م دوانه‌ییه–دووبوونه- خه‌راباتێكى گه‌وره‌یه
(دوره كامل مثنوى معنوى مولانا جلاالدین محمد بلخى مولوى، به‌كوشش واهتمام رینولد نیكولسن، با مقدمه شادروان محمد عباسى، نشر طلوع، چاپ هفتمن 1379، دفتر اول، ص 130)
سه‌باح ره‌نجده‌ر نه‌هاتووه ئه‌و چه‌ند دێره شیعره‌ى رۆمی بكاته ده‌روازه‌ى شیعره‌كه‌ى خۆى، به‌لام بۆ ده‌رخستنى ئه‌م حاله‌ته فونابوونه دێره شیعرێكى دیكه‌ى رِۆمى له سروودى نه‌یدا فریاى ده‌كه‌وێت، كه هیچ باسى سووتان ناكات، به‌ڵام شاعیر هه‌مان ئاكامى فه‌نابوونى لێ هه‌ڵده‌وێنجێنێ، دیوێكى دیكه‌ى ماناى پێ ده‌به‌خشێت. له‌سه‌ره‌تاى ده‌قه‌كه‌دا ئه‌م دێره شیعره‌ى سرودى نه‌ى رۆمی هاتووه:
تۆ زه‌ریا ڕۆكه به ناو گۆزه‌یه‌ك... گۆزه چه‌ند ده‌گرێ به‌شى یه‌ك رۆژه یه‌ك.
(گر بریزى بحر را در كوزه‌اى چند گنجد قسمت یك روزهاى)
دفتر اول مثنوى
ئه‌م دێره شیعره‌ى مه‌سنه‌وى مانایه‌كى قولى به‌خۆوه گرتووه، له‌به‌ر ئه‌وه ده‌بینین خودی ئه‌م دێره شیعره بۆته بابه‌تى ناونیشانى كتابێكى نووسه‌رى فارسی عبدالحسین زرین كوب به ناونیشانی ( بحر ده‌ر كوزه) ، هه‌روه‌ها د.مه‌حه‌مه‌د رچا سرگلزایى هه‌ر سه‌باره‌ت به‌و بابه‌ته كتابێكى به ناونیشانی ( كوزه‌اى از اب بحر-7 درس زندگى از مثنوى معنوى ) نووسیوه.
ناونیشانى ده‌قی شیعره‌كه له‌گه‌ل ئه‌م دێره شیعره‌ى مه‌سنه‌وى رۆمی له‌وه‌دا یه‌كده‌گرنه‌وه كه ده‌ربڕى په‌یبردنى شاعیرن به بوون و به‌ره‌و سووتان و فه‌نابوون له ناو ئاگرى گه‌وره‌ى سرووش. ئه‌و په‌یبردنه زه‌ریایه‌كه رۆكراوه‌ته‌وه ناو گۆزه‌یه‌ك كه خودى شاعیره، به‌ڵام ئه‌فسوس كه گۆزه‌كه زۆر بچووكه، چۆن ده‌رهه‌قی له‌باوه‌شگرتنی زه‌ریا دێت ؟! به‌ڵكو هه‌ر ته‌نیا به‌شێكی زۆر زۆر كه‌م له ئاوى زه‌ریا له خۆ ده‌گرێت، كه به‌شى زه‌مه‌نێكى كورت ده‌كات.
تێهه‌لكێشكردنى ئه‌م دێره شیعره‌ى جه‌لاله‌دینى رۆمی له گه‌ل ده‌قه كه‌دا ، ئاماژه‌كردنه به پربوونى گۆزه‌ى شاعیر له زه‌ریاى بووندا. به‌ڵام هه‌ر خێرا پێمان راده‌گه‌یه‌نێت كه زه‌ریا به‌هه‌ڵرژتنى گۆزه‌كه‌ى ئه‌و مه‌ى پێ خۆش نه‌كرا:
ده‌می گۆزه‌ى پرم شۆڕكرده‌وه ناو زه‌ریا
زه‌ریا مه‌ى پێ خۆش نه‌كرا.
لاى رۆمی زه‌ریاى بوون زۆر سه‌رسامه گۆزه‌یه‌ك –كه خودى رۆمییه- چۆن ده‌توانى ته‌واوى ئه‌و سه‌رسامییه به‌خۆوه‌بگرێت، به‌ڵام گۆزه‌ى پڕى ره‌نجده‌ر شۆرى ناو زه‌ریاى بوون ده‌كرێت، هیچ كاریگه‌رییكى نابێت.
گۆزه‌كه‌ى رۆمی بچووكه و به‌رى سه‌رسامى گه‌ردوون ناگرێت ==== گۆزه‌كه‌ى ره‌نجده‌ر پڕه‌و هیچ كاریگه‌رى له‌سه‌ر زه‌ریاى گه‌ردوون نییه.
ئه‌م هاوكێشه‌یه به هه‌ردوو دیوه‌كه‌یه‌وه ده‌ربڕى په‌یبردنه به نهێنى گه‌ردوونه.
جائه‌گه‌ر لاى رۆمى ئه‌و په‌یبردنه به دیوێكى باس كرابێت ، ئه‌وا لاى شاعیرى ده‌قی (له نوێژی ئه‌م به‌یانییه‌دا كه‌وتمه ناو ئاگرى گه‌وره‌ى سرووش و به‌رزبوونه‌وه) به دیوێكى دیكه باسكراوه، كه راڤه له داهێنانى نووسه‌ره‌كه‌ى ده‌كات به دارشتنه‌وه‌ى فه‌لسه‌فه‌كه‌ى رۆمى به‌زمانێكى دیكه. ئه‌گه‌ر گۆزه‌ى رۆمی به‌رى زه‌ریاى بوون نه‌گرێت ، ئه‌وا گۆزه‌ى پری ره‌نجده‌ر له ناو زه‌ریاى بووندا ده‌توێته‌وه، ئه‌مه‌ش حالى فه‌نابوونى شاعیره‌ى له دواى په‌یبردنى به‌نهێنى بوون.
تێبینی : ده‌قی یه‌كه‌م (تۆم ئه‌م به‌ره‌یانییه ناسی نه‌مزانی له كام نوێژدا) شاعیر صباح ره‌نجده‌ر ، له رۆژنامه‌ى هه‌ولێری ژماره 2287 له 4/1/2016 لاپه‌رِه (16) بڵاوكراوه‌ته‌وه. ده‌قی (له نوێژی ئه‌م به‌یانییه‌دا كه‌وتمه ناو ئاگرى گه‌وره‌ى سرووش و به‌رزبوونه‌وه) له رۆژنامه‌ى هه‌ولێری ژماره 2311 له 8/2/2016 لاپه‌رِه (16) بڵاوكراوه‌ته‌وه.
ئه‌م بابه‌ت له رۆژنامه‌ى هه‌ولێر ژماره 2327 له 1/3/2016 به ناونیشانیى دۆزینه‌وه‌ى هایدن بڵاوكرایه‌وه. مه‌به‌ست له هایدن بوون ،وجوده.