بنه‌ماڵه‌ی ئه‌سه‌دی سوریا زیاتر له‌ چل ساڵه‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی سوریایان به‌ ده‌سته‌وه‌یه‌. موباره‌کی میسرله‌ هه‌شتاویه‌کی سه‌ده‌ی رابردووه‌وه‌ له‌سه‌ر کورسی ده‌سه‌ڵات داده‌نیشێت تا رووداوه‌کانی چه‌ند مانگێکی له‌مه‌وپێش، ئه‌گه‌ر پۆستی جێگری سه‌ره‌ککۆماری ساداتیشی بۆ بژمێردرێت، ته‌مه‌نی ده‌سه‌ڵاته‌که‌ی ده‌کاته‌ نیو عومری نووح. ئه‌گه‌ر عه‌لی عه‌بدوڵا ساڵحی یه‌مه‌نیش بخرێته‌ ریزه‌وه‌، ئه‌وا له‌ ساڵی 1978 وه‌ له‌سه‌ر هه‌مان کورسی دانیشتووه‌.
 

مرۆڤ ئەگەر تەنها جارێك بەرپرسیار و خاوەن هەڵوێستی مرۆڤانەی خودی خۆی بێت لەبەرامبەر ماف و ئازادییە خودییەكانی خۆیدا، ئەوا نووسەران و ڕۆشنبیران و هونەرمەندان زیاد لە جارێك ئەو بەرپرسیارێتی و هەڵوێستەیان دەكەوێتە سەر شان.
هونەر وەك چالاكیەكی مرۆیی كە وابەستەی فكر و جوانییە لە میژەوە و تا ئێستا و بۆ هەمیشەش خۆی لە نێو گوتاری مرۆڤایەتیدا بەیان دەكات و ئەو پرسیارانە دەوروژێنێت كە ڕێگەی دونیایەكی نوێتر و جوانتر ئەدۆزێتەوە. هەر ئەمەشە بەردەوامی و هەمیشە زیندوێتی بە هونەر بەخشیوە لە نێو ژیانی سەرجەم كۆمەڵگاكانی مرۆڤایەتیدا.

نووسینگەی ڕۆژنامەوانیی بزووتنەوەی گۆڕان سەبارەت بەو کێشەیەی ئێستا لەنێوان ڕۆشنبیران و مەلایەکاندا سەری هەڵداوە، ڕوونکردنەوەیەکی بڵاو کردووەتەوە، کە بە پێویستی دەزانم یەک دوو سەرنجی لەبارەیەوە بنووسم.

ئەم وتارە هەوڵێكە بۆ ناسینى چەمكى سەعلوكییەت لەلاى دوان لە گەورەترین نووسەرانى عەرەب و فەرەنسا كە ئەوانیش (جان دەمۆ) و (جان حینییە)ن. هەردووكیان بە یەكێك لە كەسە دیارەكانى ئەو شێوازە ئەدەبییە دەژمێردرێن ئەگەرچى ئێمە ناتوانین ناوى بنێین شێوازى ئەدەبى چونكە ژیانى تایبەتى ئەوان بارگاوى بووە بە سەعلوكییەت و ئیدى ئەو شێوە ژیانە رەنگدانەوەى لەسەر كارە ئەدەبییەكانیان بەجێهێشتووە. كەواتە هێندەى بایۆگرافیاى ئەو دوو نووسەرە هێڵە گشتییەكانى ئەو وتارە دیاری دەكەن هێندە كارە ئەدەبییەكانیان بەشدار نین لە ناسینى تێرمى سەعلوكییەتدا.

ئه‌و ده‌ڵێ:زۆر جار ئاوا بیرده‌که‌مه‌وه‌که‌ئینسان بۆ جارێکیش بێت ده‌بوایه‌له‌سه‌قفه‌کانه‌وه‌سه‌یریی ژووره‌کانی خۆی بکردایه‌وه‌ک ئه‌وه‌ی له‌ژێره‌وه‌سه‌یری ده‌کات .  
به‌شێک له‌ئاخاوتنی باوکه‌مومین له‌کارتۆنی "مۆمین ترۆلێن"دا

دوو ساڵێک به‌ر له‌ ئێستا زۆرێک له‌ خه‌ڵکی ئێمه‌ پڕئومێد کران به‌وه‌ی که‌ بزووتنه‌وه‌یه‌کی سیاسیی به‌ سێتێک به‌ها و ئه‌خلاقییاتی جیاواز له‌ به‌ها و ئه‌خلاقییاتی حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌کانه‌وه‌ دروست بووه‌و به‌م ئارگیومێنته‌وه‌ هه‌ڵمه‌تێکی گه‌وره‌ی کۆکردنه‌وه‌ی خه‌ڵک به‌ده‌وری بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان-دا به‌ڕێخرا. له‌م هه‌ڵمه‌ته‌دا زۆرێک له‌ رۆشنبیران و نووسه‌رانی ئێمه‌ ڕۆڵی گه‌وره‌یان بینی له‌ ته‌بلیغکردن بۆ گرنگیی به‌ها و ئه‌خلاقییات له‌ سیاسه‌تکردندا و له‌ به‌وه‌همدابردنی خه‌ڵکدا به‌وه‌ی که‌ به‌دیارییکراویی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان بزووتنه‌وه‌یه‌کی خاوه‌ن به‌ها و ئه‌خلاقییاتی جیاوازه‌.

تێگه‌یشتن و جیاوازی

شاعیری کاندیدکراو! ساڵانێک له‌مه‌وبه‌ر شاعیرێکی به‌خته‌وه‌ر، پاش ئه‌وه‌ی له‌وڵاتێکی دراوسێ مافی په‌نابه‌ریی‌ سیاسی وه‌رگرت، رووی کرده‌ کیشوه‌رێکی دوور له‌کوردستان، موعه‌زه‌زو موکه‌ڕه‌م، به‌ره‌و‌ هه‌نده‌رانی غه‌ریبان که‌وته‌ڕێ!

ڕۆمانى (شارى مۆسیقارە سپیەکان)ى بەختیار على یەکێکە لە شاکارەکانى ئەو نوسەرە. لە ناوەڕۆکەکەیدا چەندین ڕوداو و چیرۆکى تیادایە هەر یەکەیان بە شێوازى جۆراو جۆرو بە ئاراستەى جیاواز ڕوداوێکى گرنگى مێژووی کورد دەگێڕنەوە کە (ئەنفال)ە. بابەتێکى ترى گرنگى ئەم ڕۆمانە بریتییە لە باسکردنى هونەرى مۆسیقا و شێوەکارییە جاویدانەکانى دونیا کە مرۆڤ لە سەردەم و کاتى جیاوازدا خوڵقاندونى، هەر وەک خودى ڕۆمانەکە خۆى شتێکى جاویدانە.

که‌تنی ئه‌مجاره‌ی دادگای که‌تنی هه‌ولێر گه‌وره‌تره‌ له‌ که‌تنه‌کانی پێشووتری. دادوه‌ره‌کانی ئه‌م دادگایه‌ کاتێک پێشتر بۆ مێژوو شه‌رمه‌زاییه‌کی وایان بۆ خۆیان تۆمارکرد نووسه‌رێکیان له‌سه‌ر ڕه‌خنه‌کردنی سه‌رانی حیزبێکی سیاسیی، به‌ ٣٠ ساڵ زیندانیی حوکم دا، ئه‌و کاره‌یان شه‌رعییه‌تدانێک بوو به‌ خۆفه‌رزکردنی ئه‌و حیزبه‌ به‌سه‌ر موقه‌ده‌راتی کۆمه‌ڵگای کوردییدا.