ته‌م و مژ

من هاواری ملیۆن داری..
به‌ر ڕه‌شه‌بای له‌په‌ل که‌وتوو.. و هه‌ڵوه‌ریوم
من زایه‌ڵه‌ی ملیۆن مه‌لی..
لانه‌ڕوخاو.. و ته‌ریوم
له‌ په‌نجه‌ره‌ی پایزێکی ئه‌به‌دیی‌‌يەوە‌
ئه‌ڕوانمه‌ دنیای ته‌م و
خوێنی ڕژاوی گه‌ڵاکان
ئه‌ڕوانمه‌ چرای کوژاوه‌ی ماڵه‌کان

*

ماسیگرێک*

له‌ په‌نجه‌ره‌ی ڕۆژانێکی به‌فرینه‌وه‌..
پۆله‌مراوی کێویله‌ی نیگای هه‌ڵئه‌فڕین و
ئه‌نیشتنه‌وه‌ به‌ سینه‌ی پانی ده‌ریای شینه‌وه‌
ئه‌و مرۆڤه‌ی ده‌ستی له‌ جه‌رگی شه‌پۆلا و
تۆڕی ڕه‌نجی له‌ کۆڵا بوو..
که‌وته‌ بنی نائومێدیی و
گێژاوێکی دێرینه‌وه‌

*

شه‌پۆله‌کان تابووتی بوون..
ناڵه‌و هاواریان هه‌ڵمژی
که‌نار ڕه‌شیی بۆ نه‌پۆشی..
ئاخ ته‌رمه‌که‌ی بۆ نه‌که‌وته‌ سایه‌ی دره‌ختێکی سه‌وز و
مه‌زاری ئاو..
سه‌ری هیوا و ئومێدی خسته‌ ناو کۆشی!

*

ونبوون

هه‌ور ئه‌سوتێ.. هه‌نسک ئه‌دا.. شه‌ویش دره‌نگه‌
تنۆکی باران.. گه‌ڵاڕێزانی وه‌رزی گریانی..
دارستانێکی دووری بێ ڕه‌نگه‌
تنۆکی باران وه‌کو هه‌زاران نه‌رمه‌ په‌نجه‌ و ده‌ست..
له‌ شوشه‌ی ساردی په‌نجه‌ره‌م ئه‌دا و
که‌ سه‌ر هه‌ڵئه‌بڕم.. به‌چۆڕاوگه‌وه‌ باران ئه‌بێته‌ خوێناوێکی خه‌ست

*

له‌ ڕه‌شت و لول و چۆڕاوگه‌ی خوێنی باراناوه‌وه‌.. ئه‌ڕوانمه‌ دوور
تارمایی‌به‌ک ڕووه‌و گۆڕستانه‌که‌.. زۆر به‌خێرایی.. زوو تێده‌په‌ڕێت
ئه‌یناسمه‌وه‌.. تارمایی ته‌ڕی به‌ربارانی شه‌و..
باڵای له‌غه‌م و ته‌ما نوقمی شاعیرێکه‌ شێت

*

کاره‌سات

زستان سه‌ری ته‌م و مژی..
هه‌وره‌بروسکه‌ی په‌رچه‌م و قژی..
له‌سه‌ر شوشه‌ی ته‌زیوی په‌نجه‌ره‌که‌مه‌
له‌ته‌م و مژ و بارانا.. له‌دووره‌وه‌.. چرایه‌ک کز.. کز ئه‌سوتێ..
حه‌په‌ی سه‌گ دێ.. ئه‌ترسم و
ده‌ستم له‌سه‌ر مشتوی شکاوی خه‌نجه‌ره‌که‌مه‌

*

ونبوونەكان

لە دۆزەخێكدا ونبوومە
ئیمان بەهەموو رەهەندەكانییەوە
ناتوانێت قوتارم بكات !
لە دڵی كچێكدا ونبوومە
هەرگیز ناتوانێت دەرم بێنێت,
مەگەر ببێتە سۆزانیی و لەشی بە كەسێك بفرۆشێ
وەك سەگێك چۆن بەدوای بۆندا مل دەنێت
وەك ئاوێكی سەرلێشێواو لە تاڤگەیەكەوە بەنەزانی خۆی بەرداتە خوارەوە
وەك باڵندەیەكی نابینا دوور لە چێژی جوانی ئاسمان
ئاوها ونبوومە و خۆم نادۆزمەوە !
ئەشێ لە نێو گەڵایەكدا نووستبم و
پاییز بە وەرینەكانییەوە ئابرووم بەرێت ,
بۆ باخچەكان شرۆڤەم بكات
ئەترسم هەورێك لە تەك خەیاڵەكانم ونی كردبم

تەنهایی

تەنهایی ئەی ئەو ئەستێرەیەی کە باوەڕم پێتە، ئەی دوا مەرهەمی زێڕین کە دەتدەم لە مردنم. تۆ دوا خوێنیت کە من سوێندت پێدەخۆم، ئەی دوا نەتەوەی من... ئەی برای ئەبەدییم.
بەرلەوەی شەو دابێت، من تەنهام. بەرلەوەی خۆر هەڵبێت... من تەنهام. بەرلەوەی بەر تەوری زێڕینی هەر بایەک بکەوم کە لە کوشتنی سنەوبەرەکان دێتەوە، لێرەدا لە چاوەڕوانی هەموو شێوەکانی مردندا دەوەستم و تەنهام.

دەمەوێت بە بێدەنگی بژیم

من لە قەراغی دەریایەکدا دەوەستم و هێمنم، دەزانم هێمنیم لەو شەپۆلە دوورانە دەمپارێزێت کە بۆنی کەشتی خنکاویان لێدێت، هێمنیم وادەکات ئەو بەلەمانە نەمبینن کە لە دوورەوە بۆ دوژمن دەگەڕێن، هێمنیم لە بای ساردی شەو دەمپارێزێت کە بۆ مەستەکان دەگەڕێت، لەسەر لمی کەنارەکان دادەنیشم و هێمنیم وا دەکات ئەستێرەکان نەمبینن، بە خۆم دەڵێم <<کەس پیاوێک نابینێت کە لە قەراغی دەریادا بە هێمنی دانیشتبێت>>. گەردەلوولەکان دێن و سەیری هەموو شتێک دەکەن، سەدەفی شکاو، مرواری شکاو، دڵی نەورەسی شکاو.

دوو نـموونە لە شیعری دوکتور ڕەزا بەرا هەنی


پێشەکی:
ڕەزا بەراهەنی نووسەر، شاعیر و ڕەخنەگری ئەدەبی لەساڵی 1314 ی هەتاوی لەشاری تەورێز لە بنەماڵەێکی هەژار لەدایک بووه. دەگەڵ فێرکاری سەرەتایی و دواناوەندی لە ناعیلاجی کاریشی کردووه. بەکالۆریوس لە زمان و ئەدەبیاتی ئینگلیزیی لە زانستگای تەورێز لە ساڵی 1336 دا و لە دوای ئەوە بۆ تورکیە دەچێ و دوا گەرانەوەی بەرەو وڵات دوکتورای وێژەوانی خۆی لەسەر زمان و ئەدەبیاتی ئینگلیزی وەردەگرێ.

لە ناکەس کارییا، خاکم بەسەر، ڕۆیی بە با عومرم

لە ناکەس کارییا، خاکم بەسەر، ڕۆیی بە با عومرم
خودا! تۆ بمژیێنە تا لەبەر قاپیی کەسێ دەمرم

 

بە ضایع چوو لە (ما لا یعنی)یا وەقتم هەموو، یەعنی
دەبێ وەقتێ لە (بوالوقت)ێ بخوازم دا تیا بمرم

 

ئەجەل دەورم دەدا: حاضر بە، وادەی دەور و تەسلیمە
منی غەفڵتزەدە هێشتا خەریکی مەسئەلەی دەورم

 

خەیاڵی پووچی دنیا وا دەماغ و دڵمی پێچاوە
قیامەت، هەر مەگەر ڕۆژی قیامەت بێتەوە فکرم

 

لە پێ کەوتووم و نەفسم بۆ هەوا دەشنێ وەکو منداڵ
لەبەر پیریی سەرم خۆی ناگرێت و، تازە پێ دەگرم